Turcja to niezwykle różnorodny geograficznie kraj. Znajdziemy tam przepiękne plaże, majestatyczne góry, skalne miasta w Kapadocji, azjatyckie lasy i stepy. Kraj ten również ma ciekawą, ale również burzliwą i długą historię. W starożytności te terytoria kształtowały cywilizacje hetycka, rzymska, hellenistyczna oraz osmańska. Ich wpływ jest odczuwalny do dziś.

Gdzie znajduje się Halikarnas?

Znajdziemy tam niezliczone zabytki świata starożytnego, które zachwycają pomimo upływu lat. To również kolebka anachoretów i wczesnochrześcijańskich mnichów. To właśnie tutaj pielgrzymował i nauczał św. Paweł. A w Mirze, znajdującej się w Anatolii, biskupem był św. Mikołaj. Nic dziwnego zatem, że Turcja od wielu lat jest jednym z popularniejszych kierunków turystów z całego świata.

Bodrum to miasto, które dziś jest niezwykle popularnym kurortem turystycznym, ale to jego historia jest znacznie ciekawsza. Znajdował się tam niegdyś jeden z cudów antycznego świata, który został zniszczony, a później na setki lat zapomniany. Dopiero wykopaliska w XIX wieku ujawniły ruiny tego monumentalnego budynku, czyli Mauzoleum w Halikarnasie. Co więcej, w mieście znaleźć można również ruiny dawnego teatru w stylu greckim, który został wzniesiony za czasów satrapy Hekatomnusa. 

Starożytne miasto Halikarnas znajdowało się w południowo-zachodniej Turcji, nad Morzem Egejskim, naprzeciw greckiej wyspy Kos. Zostało założone przez greckich kolonistów z Trojzeny i Argos. W VIII wieku p.n.e. należało do heksapolis, związku sześciu miast doryckich. Miasta te organizowały odbywającą się w Knidos tzw. olimpiadę dorycką. W czasie wojny peloponeskiej stanęły po stronie Sparty.

Mauzoleum w Halikarnasie zostało wzniesione jako grobowiec Mauzolosa

W latach 377–353 p.n.e. królem Karii był Mauzolos. Był satrapą, któremu udało się podbić Licję, zająć greckie miasta na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz stworzyć państwo niemalże niezależne od starożytnej Persji. Przeniósł stolicę swojego państwa z Mylasy do Halikarnasu. Miasto zawdzięcza władcy m.in. rozbudowę na wzór Rodos, jego rozwój oraz umocnienie wpływów. 

Mauzoleum w Halikarnasie zostało wniesione w 350 r. p.n.e. jako grobowiec Mauzolosa. Po jego śmierci to żona Artemizja II zleciła wybudowanie mauzoleum ku czci władcy. Zrozpaczona wdowa bardzo przeżyła śmierć swojego ukochanego. Legenda głosi, że z rozpaczy zjadała nawet jego prochy.

Kto wybudował Mauzoleum w Halikarnasie?

Budowy podjęli się wówczas jedni z najlepszych greckich architektów i rzeźbiarzy. M.in. Skopas, autor fryzów, oraz Bryaksis, Eochares, Praksyteles i Tomoteos. Historycy nigdy nie byli w stanie dokładnie ustalić, ile mogła kosztować budowa Mauzoleum w Halikarnasie. Niektórzy podejrzewają, że na projekt wydano znaczną część fortuny kraju. Artemizja zmarła w 350 r. p.n.e., tuż przed ukończeniem prac. Została pochowana obok ukochanego męża.

Budynek składał się z pięciu części:

  • komory grobowej,
  • perystylu,
  • kolumnady,
  • piramidy,
  • kwadrygi z wizerunkiem króla i jego żony.

Grobowiec zbudowano z bloków z kamienia obłożonego marmurem i pokrytego rzeźbami i fryzami. Wokół podstawy budynku prawdopodobnie rozmieszczone były różne posągi. Piramida wznosiła się na kolumnadzie, na którą składało się 40 kolumn.

Mauzoleum było świątynią w jońskim porządku architektonicznym. Wykopaliska archeologiczne wykazały, że na zewnętrznych ścianach mauzoleum znajdowały się fryzy, a niektóre z nich przedstawiały walki Greków z Amazonkami. Część posągów z grobowca znajduje się dziś w British Museum w Londynie.

Co się stało z Mauzoleum w Halikarnasie?

Wkrótce po śmierci Mauzolosa, w 334 roku p.n.e., Halikarnas został zdobyty przez Aleksandra Macedońskiego, jednego z najwybitniejszych wodzów w historii i króla starożytnej Macedonii. Podczas zaciętych bitew miasto zostało doszczętnie zniszczone, a po upadku już nigdy się nie podniosło. Cyceron napisał, że Halikarnas zostało niemalże wyludnione. Historycy twierdzą, że mauzoleum, jako jeden z nielicznych budynków, przetrwało oblężenie. Samotnie wznosiło się nad ruinami do XVI wieku n.e.

Ostateczny kres istnienia mauzoleum przyszedł wraz z nadejściem joannitów. Rycerze Zakonu Szpitalników Świętego Jana najechali region w XV wieku i zbudowali na wybrzeżu Zamek świętego Piotra. W 1494 roku postanowili go ufortyfikować. Dlatego wykorzystali kamienie z mauzoleum jako źródło budulca.

Wkrótce później Halikarnas, które znane było wówczas jako Petronium, zostało podbite przez Imperium Osmańskie. Dziś po jednym z cudów starożytnego świata zostały tylko ruiny i cień dawnej świetności.