Od dawna wiadomo, że humor ma pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Śmiech redukuje stres i uczucie napięcia. Śmiejąc się, organizm uwalnia endorfiny, które nazywane są potocznie hormonami szczęścia. Wywołują one dobre samopoczucie, stany euforyczne, a nawet tłumią odczuwanie bólu.

Poczucie humoru wśród człekokształtnych

Dowcipy i żarty budują również więzi w społeczeństwie. Psycholodzy przyznają, że jest to swoisty „uniwersalny język” naszego gatunku. Wspólne żartowanie może zawiązywać nowe relacje, a także umacniać te istniejące.

– Żartowanie opiera się na złożonych zdolnościach poznawczych: rozumienia norm społecznych, teorii umysłu, czy antycypacji reakcji innych. Charakterystyczne dokuczanie, które występuje u dzieci nie potrafiących jeszcze mówić, jest związane właśnie z cechami poznawczymi – napisali autorzy badania, które ukazało się na łamach czasopisma naukowego „Proceedings of the Royal Society B”.

Naukowcy twierdzą jednak, że istnieją dowody na to, iż niektóre gatunki małp człekokształtnych wykazują bardzo podobne zachowania. Młode ssaki (w wieku 3 do 5 lat) dokuczają bowiem starszym. Ale do tej pory nie wiadomo było, dlaczego to robią.

W artykule uczeni opisali zachowanie czterech gatunków małp człekokształtnych:

  • orangutanów,
  • szympansów,
  • bonobo,
  • goryli.

Młode małpy dokuczają starszym

Badacze przeanalizowali 75-godzinny materiał filmowy z ogrodów zoologicznych w San Diego i Lipsku. W artykule stwierdzono, że udokumentowano w sumie 142 jednoznaczne przypadki, gdy małpy dokuczały swoim towarzyszom.

– Opracowaliśmy system umożliwiający identyfikację żartobliwych zachowań i zastosowaliśmy go do filmów przedstawiających małpy człekokształtne przebywające w zoo. Wszystkie cztery gatunki angażowały się w natarczywe zachowania, którym często towarzyszyły cechy zabawy – napisali badacze z Uniwersytetu Kalifornii.

Badaczom udało się ustalić, że dokuczanie przez młode małpy ma na celu m.in. przyciągnięcie uwagi. – Młode pozwalają sobie na żarty, takie jak dokuczanie i zaczepianie w spokojnych sytuacjach, np. w chwilach relaksu i odpoczynku. Ma ono różnorodne formy i różni się od innych zabaw pod kilkoma względami – czytamy w artykule.

Żarty, które zaobserwowali naukowcy, są nieprzewidywalne. Cechuje je element zaskoczenia, a niekiedy są bardzo prowokacyjne. Naukowcy zaobserwowali te zachowania u wszystkich badanych małp.

Nie rób drugiemu, co tobie nie miłe

Co to oznacza? Autorzy sugerują, że początków poczucia humoru możemy doszukiwać się u naszych ewolucyjnych krewnych. – Z ewolucyjnego punktu widzenia obecność zabawnego dokuczania u wszystkich czterech wielkich małp człekokształtnych i ich podobieństwo do zaczepek i żartów u ludzkich niemowląt sugeruje, że humor i związane z nim warunki poznawcze mogły występować u naszego ostatniego wspólnego przodka, co najmniej 13 milionów lat temu – wyjaśnili badacze.

Naukowcy zidentyfikowali w sumie 18 różnych zachowań związanych z dokuczaniem innym osobnikom. To na przykład niespodziewane szturchnięcie, lekkie uderzenia czy ciągnięcie za sierść. Stwierdzono, że większość z nich miała na celu sprowokowanie pewnych reakcji lub przynajmniej przyciągnięcie uwagi ofiary zaczepki.

– Mamy nadzieję, że nasze badanie zainspiruje innych badaczy do zbadania żartów i dowcipów u innych gatunków, aby lepiej zrozumieć ewolucję tego wieloaspektowego zachowania. Mamy również nadzieję, że to badanie zwiększy świadomość podobieństw, jakie łączą nas z naszymi najbliższymi krewnymi – podsumowali uczeni.

Źródło: Proceedings of the Royal Society B.