Naukowcy z University of Manchester wraz z archeologami z Cardiff prowadzili wykopaliska na stanowisku archeologicznym Dorstone Hill, na zachodzie Anglii, przy granicy z Walią. W epoce kamienia znajdowała się tu osada, a pierwsze ślady osadnictwa odkryto w latach 1965–1970. Badacze znaleźli wówczas pozostałości po dwóch dużych, drewnianych halach oraz kurhan, w którym grzebano zmarłych przed 6000 lat.
Dlaczego neolityczni ludzie używali kwarcu do oznaczania grobowców?
W trakcie ostatnich wykopalisk brytyjskim uczonym udało się odnaleźć bardzo rzadkie kryształy, które neolityczni ludzie przywozili do Dorstone Hill. Robili to, aby oznaczyć kurhany, w których grzebali swoich bliskich. Badacze twierdzą, że umieszczano je w miejscu pochówku przez wiele pokoleń, nawet przez ok. 300 lat. Minerał, o którym mowa to kwarc.
W przeszłości archeolodzy odnajdywali dowody na to, że neolityczni ludzie, którzy żyli na terenach Wielkiej Brytanii, używali kwarcu. Naukowcy jednak przeprowadzili stosunkowo niewiele badań na temat konkretnego zastosowania i znaczenia poszczególnych minerałów dla tych społeczności. Wiadomo m.in., że wyroby z krzemienia, który jest odmianą kwarcu, były wykorzystywane aż do końca neolitu.
Kryształy były transportowane do Dorstone Hill z odległych terenów dzisiejszej Walii
Ten typ materiału był zazwyczaj przekształcany w narzędzia, np. groty strzał. Naukowcy ustalili jednak, że kryształ z Dorstone Hill został strzaskany w podobny sposób jak krzemień, ale jego fragmenty zostały zebrane i złożone w różnych miejscach kurhanu. Eksperci twierdzą, że najbliższe miejsce, z którego prehistoryczni ludzie mogli pozyskać kwarc, znajdowało się w północnej i południowo-zachodniej Walii.
Oznacza to, że neolityczni mieszkańcy Wysp Brytyjskich musieli zadać sobie bardzo dużo trudu, aby przetransportować ten materiał do miejsca pochówku. Archeolodzy podejrzewają, że może to wiązać się z pewnego rodzaju rytuałem, który zmuszał ich do pogrzebania bliskich w dany sposób. Badacze sugerują również, że składanie kwarcu na grobach mogło być również sposobem na podkreślanie ich lokalnej tożsamości.
Naukowcy planują dowiedzieć się więcej o lokalnych społecznościach neolitycznych
– Odnalezienie tego kryształu jest niewątpliwie przełomowym odkryciem, ponieważ to bardzo rzadki minerał. W okresie wczesnego neolitu ten wyjątkowo przezroczysty kwarc był bardzo charakterystyczny i przez to wyróżniał się spośród innych kamieni, których wówczas używano – twierdzi dr Nick Overton, główny autor odkrycia.
Uczony dodaje, że obecnie ich uwaga skupi się na badaniu, czy w innych miejscach pogrzebowych kwarc był wykorzystywany w podobny sposób. Może to pomóc ustalić powiązania pomiędzy poszczególnymi społecznościami neolitycznymi, a badacze mają nadzieję, że ich praca rzuci nowe światło na tradycje z czasów epoki kamienia.
Kiedy zaczął się neolit?
Neolit to ostatni okres epoki kamienia, który poprzedzał epokę brązu. Najwcześniej rozwinął się na obszarach Izraela, Syrii i Palestyny ok. 9000 r. p.n.e. W Europie epokę datuje się na lata 6200–4500 p.n.e. W tym czasie ludzie zaczęli uprawiać rośliny, hodować zwierzęta i zakładać stałe osady. W neolicie doszło również do rewolucji w zakresie technologii obróbki kamienia.
To w tym okresie ludzie zaczynają wyrabiać ceramiczne przedmioty, takie jak misy, naczynia, figurki i garnki. W neolicie rozwijają się również kulty religijne. Jednym z najważniejszych był kult Wielkiej Matki, która była boginią płodności. Na terenach dzisiejszej Polski epoka ta trwała w latach 5200–1900 p.n.e.
Źródło: Cambridge Archeological Journal.
