Zamów prenumeratę i zyskaj wiele korzyści Prenumerata NEWSLETTER
National-Geographic.pl
National-Geographic.pl
  • Strona główna
  • NATIONAL GEOGRAPHIC
      • Wszystkie artykuły
      • Nauka
      • Ludzie
      • Przyroda
      • Historia
      • Odkrycia
      • Kosmos
      • Podcasty
      • Wspinaczka od podstaw
    • National Geographic 10/23 Zamów prenumeratę

      ZAPRENUMERUJ NATIONAL GEOGRAPHIC

      Prenumerata
  • TRAVELER
      • Wszystkie artykuły
      • Kierunki
      • Go Poland
      • Adventure
      • Wywiady
      • Porady
      • Test Travelera
      • Smaki Świata
    • National Geographic 10/23 Zamów prenumeratę

      ZAPRENUMERUJ NATIONAL GEOGRAPHIC

      Prenumerata
  • EXPLORERZY
  • FOTOGRAFIA
  • NATGEO CHANNEL
  • SKLEP

JESTEŚMY W SOCIAL MEDIACH

  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
  1. Strona główna
  2. Kosmos
  3. "Na Plutonie naprawdę zachodzą zmiany." To przez jego lodowe serce, które wciąż bije
Screen Shot 2016-06-06 at 10
Kosmos

"Na Plutonie naprawdę zachodzą zmiany." To przez jego lodowe serce, które wciąż bije

06.06.2016
Redakcja NatGeoYTico
Udostępnij: Udostępnij

Dziwne kształty na obszarze zwanym Sputnik Planum sugerują, że ta planeta karłowata nieustannie zmienia swoją powierzchnię przy udziale bulgoczącego lodu azotowego.

Galeria (8 zdjęć)

Screen Shot 2016-06-06 at 10 1 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Dwa artykuły naukowe opublikowane ostatnio w czasopiśmie naukowym Nature opisują odkrycie polegające na tym, że pod wpływem podpowierzchniowego procesu zwanego konwekcją powierzchnia równiny Sputnik Planum nieustannie „brukuje się” na nowo i tworzą się na niej charakterystyczne wypiętrzenia. 

 

Badania te różnią się szczegółami dotyczącymi samego procesu - w tym jak głęboko umiejscowiona jest będąca w ruchu konwekcyjnym warstwa azotowego lodu - ale ogólna historia jest taka sama.      

 

- Bardziej ekscytują mnie podobieństwa obu publikacji - twierdzi współautor jednego z badań Alexander Trowbridge z Purdue University. - Nasze wyniki są bardzo zbliżone, a tego właśnie oczekuje się w naukach ścisłych. 

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 2 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Bulgoczący lód

W lipcu zeszłego roku naukowcy wysłali w kosmos sondę New Horizons, by móc obserwować zjawiska zachodzące na Plutonie. Czekała tam na nich niespodzianka. Mieszanina różnych nawierzchni, kolorów i lodów wyglądała zbyt różnorodnie, by mógł ją wyrzeźbić lód bardzo odległego Układu Słonecznego, gdzie ciepła jest mało, wszystko zamarza w moment, a martwe pozostałości  po formacji Układu Słonecznego orbitują dookoła słońca w postaci wielkiej masy gruzu. 

 

Jedną z charakterystycznych cech Plutona jest Sputnik Planum, równina o długości około 1200 kilometrów. Jej gładkie, delikatnie podziurkowane oblicze wydało się naukowcom zbyt młode, na powierzchni nie było kraterów, które zazwyczaj tworzą się na starszych powierzchniach planetarnych. Równina wyglądała jakby lodowce spływające z otaczających gór uformowały pole lodowe. Zbliżenia ukazały siatkę wielokątnych form z lekko uniesionymi środkami. W tym czasie McKinnon sugerował, że te charakterystyczne kształty mogą być wynikiem konwekcji zachodzącej pod równiną Sputnik Planum - regionem przede wszystkim pełniącym rolę olbrzymiego zbiornika na elastyczny i miękki lód azotowy.

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 3 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Proces konwekcji można sobie wyobrazić jako bulgotanie w zwolnionym tempie, coś co można zaobserwować w lampach lawowych albo w garnku z gotującą się owsianką. 

- Widać, że powierzchnia pokryje się różnorodnymi kształtami - tłumaczy Trowbridge na przykładzie owsianki. - Przy włączonym palniku środki tych wielokątów unoszą się, ale jeśli wyłączymy palnik, to te same środki opadną. 

 

Rozkładające się radioaktywne elementy we wnętrzu Plutona nadal go rozpalają, a wytwarzane ciepło wystarcza, żeby pomiędzy 10 i 40 kilometrem powstawały wielokątne komórki. 

 

- To wyjątkowe cechy, których naprawdę na tę skalę nie widzieliśmy nigdzie indziej w Układzie Słonecznym - podkreśla Trowbridge. 

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 4 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Szybkie zmiany nawierzchni 

Opierając się na nowych odkryciach, zespoły szacują, że powierzchnia równiny Sputnik Planum może się odnawiać co 500 tysięcy do miliona lat. Oznacza to, że obszar ten wyglądał całkowicie inaczej, kiedy tygrysy szablozębne kroczyły po Ziemi. Chodzi o szybki z punktu widzenia geologii proces, którego naukowcy nie spodziewali się zaobserwować na małej i zimnej planecie karłowatej, znajdującej się mniej więcej 40 razy dalej od Słońca niż Ziemia. 

 

- Na dalekich krańcach Układu Słonecznego, w mocno odmiennym środowisku, obserwujemy zjawiska, które na Ziemi czy Marsie wcale nie wyglądałyby tak obco - piszą Paul Schenk i Francis Nimmo w komentarzu, który ukazał się w czasopiśmie Nature Geoscience. 

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 5 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Oba zespoły naukowców informujących o konwekcji nie zgadzają się co do grubości powłoki azotowego lodu, a precyzyjna odpowiedź mogłaby nam pomóc w wyjaśnieniu powstania bijącego serca Plutona. 

 

- Fajne jest to, że można wykorzystać zrozumienie procesu, by zbadać, co się dzieje wewnątrz Plutona - mówi entuzjastycznie McKinnon. 

- Jedną rzeczą jest powiedzieć: „Patrz, powierzchnia równiny Sputnik Planum wygląda jakby pokrywały ją komórki konwekcyjne”. Ale co dalej? - tłumaczy McKinnon.

 

Teraz prawdopodobna jest teza, że Sputnik Planum jest płaskim basenem, który stał się rodzajem azotowego wysypiska. Nie jest jasne, czy cały ten azot zgromadził się tam z powodu aktywności lodowcowej czy klimatycznej - zauważają Andrew Dombard i Sean O’Hara w kolejnym komentarzu do artykułów. 

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 6 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Potrzebne są dalsze badania, by rozwiązać zagadki dotyczące serca Plutona, a także by ustalić, czy to naprawdę unikatowe zjawisko. Być może, jak twierdzi McKinnon, na innych planetach karłowatych w pobliżu Plutona, takich jak Eris i Makemake, zachodzą podobne procesy.

 

- Pluton jest dużo bardziej aktywny niż się tego po nim spodziewaliśmy - mówi. - Można przypuszczać, ze inne ciała są porównywalne, bo wykorzystują własną energię. 

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 7 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Seria zdjęć towarzysząca tekstowi to tak naprawdę jedna  połączona fotografia.

Sonda New Horizons zrobiła zdjęcia w najwyższej rozdzielczości przedstawiające obszar Plutona.

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Screen Shot 2016-06-06 at 10 8 / 8 Screen Shot 2016-06-06 at 10

Tekst: Nadia Drake

Fot. NASA/JHUAPL/SWRI

Wyślij Udostępnij Podziel się Wyślij

Tagi

kosmos planety pluton
Dwa nowe młode kratery na Księżycu. Znalezione na jego ciemnej stronie Poprzedni artykuł
Naukowcy zaglądają w przeszłość Wszechświata. Znaleźli tam życiodajny pierwiastek Następny artykuł

ZOBACZ TAKŻE

Misja Ariel Kosmos 04.08.2023

Naukowcy z Polski badają odległe planety. Kiedy rusza misja ARIEL?

Podróż do jądra niedoszłej planety. NASA szykuje misję na Psyche – planetoidę zbudowaną z cennych metali (ryc.  NASA/JPL-Caltech/Arizona State University/Space Systems Loral/Peter Rubin) Kosmos 19.09.2023

Podróż do jądra niedoszłej planety. NASA szykuje misję na Psyche – planetoidę zbudowaną z cennych metali

Mars obraca się coraz szybciej Kosmos 08.08.2023

Mars obraca się coraz szybciej. Dowiedzieliśmy się o tym dzięki misji InSight

Najlepsze Promocje i Wyprzedaże

Słuchawki o Świetnej Jakości Dźwięku!
HUAWEI
Słuchawki o Świetnej Jakości Dźwięku!
Porównaj Ceny!
Zobacz
Regenerujący Balsam po Goleniu S.O.S
Eveline
Regenerujący Balsam po Goleniu S.O.S
Men X-Treme
Zobacz
Bawełniana Koszula w Kratę z Kieszenią
House
Bawełniana Koszula w Kratę z Kieszenią
Sprawdź Inne Modele!
Zobacz
Porządne Plecaki i Nerki!
Sinsay
Porządne Plecaki i Nerki!
Świetne Okazje!
Zobacz
REKLAMA
ZAMÓW PRENUMERATĘ

SKLEP KULTOWY

To również cię zainteresuje

ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER

Dowiaduj się więcej o świecie i bądź na bieżąco z naszymi informacjami, poradami, konkursami

 

JESTEŚMY W SOCIAL MEDIACH

  • Twitter
  • Facebook
  • Instagram
  • Pinterest
  • Youtube

Najpopularniejsze

Odkrycia

Średniowieczne miasto zbrodni. Mordercami byli tam najczęściej klerycy i studenci

Odkrycia

Archeolodzy w Jerozolimie odnaleźli nietypowy grobowiec. Pochowano w nim ówczesną kurtyzanę

Przyroda

Mrówki na traktory? Owad zbierają plony lepiej niż człowiek

Odkrycia

Unikatowa figurka. Wygląda jak Shrek, wykonał ją zagadkowy lud żyjący ponad 2 tys. lat temu

Historia

Mehmed II wprowadził druzgocące prawo. Wszystko z obawy o władzę

National Geographic 10/23

ZAPRENUMERUJ NATIONAL GEOGRAPHIC

Zamów jeden z pakietów i otrzymuj magazyn co miesiąc wprost do domu

ZAMÓW PRENUMERATĘ

National Geographic 10/23

National Geographic 10/23

Magazyn NATIONAL GEOGRAPHIC jest dostępny w sklepie Kultowy.pl z darmową dostawą. Już wkrótce ewydania.

KUP MAGAZYN

ZNAJDZIESZ NAS NA

  • Facebook
  • Instagram
  • Pinterest
  • Youtube
  • Strona główna
  • NATIONAL GEOGRAPHIC
      • Wszystkie artykuły
      • Nauka
      • Ludzie
      • Przyroda
      • Historia
      • Odkrycia
      • Kosmos
      • Podcasty
      • Wspinaczka od podstaw
    • National Geographic 10/23 Zamów prenumeratę

      ZAPRENUMERUJ NATIONAL GEOGRAPHIC

      Prenumerata
  • TRAVELER
      • Wszystkie artykuły
      • Kierunki
      • Go Poland
      • Adventure
      • Wywiady
      • Porady
      • Test Travelera
      • Smaki Świata
    • National Geographic 10/23 Zamów prenumeratę

      ZAPRENUMERUJ NATIONAL GEOGRAPHIC

      Prenumerata
  • EXPLORERZY
  • FOTOGRAFIA
  • NATGEO CHANNEL
  • SKLEP
  • Kontakt
  • Regulamin
  • Polityka prywatności
  • KARTY PODARUNKOWE
  • O towarzystwie National Geographic
  • Moje zgody

ZNAJDZIESZ NAS NA

  • Facebook
  • Instagram
  • Youtube
National-Geographic.pl
© 2023 Burda Media Polska Sp. z o.o.
  • NASZE SERWISY
  • Elle.pl
  • Glamour.pl
  • Gotujmy.pl
  • Ilewazy.pl
  • Kobieta.pl
  • Mamotoja.pl
  • Modago.pl
  • Mojegotowanie.pl
  • Mojpieknyogrod.pl
  • Party.pl
  • Polki.pl
  • Przyslijprzepis.pl
  • Viva.pl
  • Wizaz.pl
  • Cocolita.pl