Kim była królowa Nefertiti?
Nefertiti była żoną Echnatona, faraona rewolucjonisty, który przeprowadził reformę religijną i wprowadził kult Atona, słonecznego dysku. Para zamieszkała w nowej stolicy Amarna (Akhetaton), gdzie rządzili żelazną ręką. Policja (madżoi) tłumiła każdy odruch niezadowolenia, a Amarna była określana mianem krwawego miasta. Badania, o których niedawno pisaliśmy, wskazują, że podczas budowy metropolii zginęły tysiące niewolników.
Podobnie jak faraon Echnaton Nefertiti nie była uosobieniem łagodności. Na jednym z zachowanych wizerunków unosi maczugę, aby roztrzaskać głowę klęczącej przed nią niewolnicy. Imię „Nefertiti” oznacza „piękną, która przyszła do nas”. Przypuszcza się, że była cudzoziemką. Być może pochodziła w Azji, skąd miał ją sprowadzić Amenhotep III, ojciec Echnatona.
Tajemnicze dwie kobiety w grobowcu
Egiptolodzy są raczej zgodni, że początkowo małżeństwo Nefertiti i Echnatona było udane. Jednak już wW połowie swojego 17-letniego panowania faraon zaczął darzyć względami kobietę z haremu imieniem Kija. Dziewczyna została dopuszczona do obrzędów ku czci Atona, zastrzeżonych dotąd wyłącznie dla królewskiej pary. Nagłe i tajemnicze zniknięcie Kii z Amarny wzbudziło spekulacje na temat jej śmierci.
Zagadka być może znalazła rozwiązanie 3 tys. lat później. W grobowcu Tutanchamona odkryto m.in. ciała dwóch kobiet, które musiały należeć do rodziny królewskiej z Amarny. Starsza kobieta z długimi brązowymi włosami została zidentyfikowana jako królowa Teje, matka Echnatona. W grobowcu znaleziono miniaturowy sarkofag z jej imieniem i lok włosów. Egipscy radiolodzy Ashraf Selim i Hany Amer przeprowadzili badania tomograficzne mumii i potwierdzili tożsamość kobiety.
Młodsza kobieta – z diademem na czole i podwójnie przekłutymi uszami – również musiała należeć do rodziny królewskiej. Prof. Joann Fletcher, egiptolożka z Univeristy of York, sugerowała, że mogą to być szczątki Nefertiti. Wskazywałby na to wiek śmierci młodszej kobiety. Badania tomograficzne wykazały, że zmarła musiała mieć w chwili śmierci między 22 a 40 lat. Ramiona kobiety zostały ułożone w królewskiej pozie, a zaciśnięta pięść wyglądała, jakby wciąż ściskała insygnium władzy.
Sceptycy zakwestionowali jednak teorię prof. Fletcher. Ramiona kobiety były za długie i nie pasowały do reszty ciała. Czaszka znalezionej miała zaś osobliwą deformację przypominającą ostrogę, co odkryto wcześniej tylko u jednego przedstawiciela dynastii amarneńskiej – Tutanchamona. Dopiero badania DNA przeprowadzone w 2010 r. potwierdziły, że młodsza kobieta to matka Tutanchamona. Nie była to jednak Nefertiti, jak sądziła prof. Fletcher. Jak się okazało znaleziona w grobowcu młodsza kobieta była córką Amenhotepa III i Teje, a zatem siostrą Echnatona. Zatem tajemnicza Kija wcale nie pochodziła z haremu, a była członkiem królewskiej rodziny.
Sarkofag z grobu KV55, w którym znaleziono dwa tajemnicze ciała kobiet. Fot. Werner Forman/Universal Images Group/Getty Images
Morderstwo na dworze faraona
Choć nie mamy pewności, kim była Kija, wydaje się pewne, że padła ofiarą zbrodni w pałacu. Mumia miała uszkodzoną górną szczękę Analiza obrazów tomograficznych wykazała, że ofiarę uderzono tępym narzędziem, prawdopodobnie maczugą. Fragmenty kości i zęby ofiary zostały wepchnięte do zatoki przynosowej, a rana została wypełniona żywicą przed procesem balsamowania. Ślady krwotoku wskazują, że kobieta była jeszcze żywa, kiedy została zaatakowana. Na zdjęciach tomograficznych odkryto ranę w okolicy serca.
Istnieją różne teorie na temat tego, co się stało. Nefertiti, która walczyła o względy męża z Kiją, mogła nakłonić zabójców do ataku. W 14. roku panowania Echnatona Nefertiti zniknęła z dworu. Być może z powodu zarazy lub z innych powodów. Teje, matka faraona, mogła nakłonić Echnatona do pozbycia się małżonki. W 17. roku panowania Echnatona zmarł, a Tutanchamon został nowym władcą. Dwór opuścił Amarnę, a Tutanchamon przywrócił kult starych bogów i zmienił swoje imię. Horemheb, który został władcą kraju piramid, usunął wszelkie ślady po Echnatonie i jego rodzinie.
Źródło: National Geographic
