Badacze ze Szwajcarskiego Instytutu Ornitologicznego przebadali jerzyki alpejskie (Tachymarptis melba). Jedno z najciekawszych odkryć dotyczy niezwykłych możliwości tego ptaka. Jak udowodniono, jerzyki alpejskie mogą nieprzerwanie unosić się w powietrzu nawet przez 200 dni.
Jak się bada ptaki w locie?
Odpowiedzialny za badanie dr Felix Liechti wyposażył 3 jerzyki alpejskie w mikroczujniki. Urządzenia zostały zamontowane na bardzo młodych osobnikach, niedługo po ich wykluciu się z jaj. To jeden z niewielu momentów w życiu jerzyków, kiedy te ptaki w ogóle dotykają ziemi.
Ptaki wzbiły się w powietrze w południowo-zachodniej Afryce i przebywały w powietrzu bez przerwy prawie 7 miesięcy. W locie zbierały pożywienie i poiły się kroplami deszczu. Również podczas latania spały i kopulowały. Przez większość czasu ptaki utrzymywały dość dużą wysokość, wznosząc się nawet na 2500 metrów. Pierwszych lądowań dokonały dopiero na wybrzeżu Morza Śródziemnego, czyli po pokonaniu właściwie całego kontynentu afrykańskiego. – Niewykluczone, że ptakom zdarzało się lądować od czasu do czasu. Jednak bardzo rzadko i nigdy na dłużej niż kilka minut – opowiada dr Felix Liechti.
Trasa migracji jerzyka alpejskiego. Kolorem zielonym zaznaczono miejsca osiadania ptaków. ilustracja:Alexander Kürthy
Jerzyki lądują właściwie tylko po to, by zbudować gniazdo i wykarmić pisklęta. Co ciekawe, materiał do budowy gniazda również zbierają w powietrzu.
Badania szwajcarskich ornitologów właściwie potwierdzają wcześniejsze obserwacje. Poprzednie, niepotwierdzone jednak, rekordy mówiły o nawet dwóch do trzech lat spędzanych przez jerzyki w powietrzu. Warto zauważyć, że jerzykowate osiągają średni wiek 20 lat. Najdłuższa odnotowana długość życia u jerzyka zwyczajnego to 21 lat.
Jerzyk: zwyczaje w locie
Jerzyki zdobywają pokarm wyłącznie podczas lotu. Polują na drobne owady, takie jak chrząszcze, komary, bąki, małe motyle i pająki. Również w powietrzu śpią. Potrafią to robić w niezwykły sposób. Jerzyk, który ma potrzebę ucięcia sobie drzemki, zawisa w powietrzu w pozycji pod wiatr, dając się nieść powietrzu. Im wyżej, tym dla ptaka bezpieczniej, dlatego jerzyk w taki sen zapada zazwyczaj na wysokości przynajmniej 3 000 metrów.
Jerzyki uważa się za jedne z najszybciej latających ptaków. Szczególne rekordy prędkości biją w lotach długodystansowych.
W Polsce najłatwiej spotkać jerzyka zwyczajnego (Apus apus). Ptak tego gatunku występuje na terenie całego kraju, a najchętniej osiedla się w miastach. Zimuje w Afryce, skąd wraca na środkowoeuropejskie lęgi pod koniec kwietnia.
Dawniej jerzyki budowały gniazda w dziuplach drzew. Dziś dużo chętniej lęgną się w budynkach: w wieżach, blokach z wielkiej płyty i starych kamienicach.
Jak wyglądają jerzyki
Jerzyki bywają mylone z jaskółkami. W odróżnieniu jednak od swojego ptasiego kuzyna jerzyki mają jednolite czarne ubarwienie i brak im typowego dla jaskółek jaśniejszego podgardla.
Jerzyk ma długie i wąskie skrzydła. fot. Javier Zayas Photography/Getty Images
Ptaki osiągają nawet 18 cm długości, czyli wielkością przypominają wróble. Mają jednak znacznie większą rozpiętość skrzydeł, która może dochodzić do 44 cm. Skrzydła mają sierpowaty kształt i są stosunkowo długie. Młodsze osobniki można poznać po białych plamkach na główce.
Podczas lotu jerzyki chętnie i szybko szybują. Mocno uderzają skrzydłami, nie trzepocząc jak jaskółki.
Jerzyki: Ciekawostki
Również w innych kategoriach jerzyki biją wiele rekordów wśród ptaków.
- Najkrótszy dziób – 10 mm,
- Najkrótsze nogi – 10 mm. To również rezultat przystosowania do życia w powietrzu. Nogi nie są im właściwie potrzebne.
- Są monogamiczne. Wiążą się w pary, z którymi mają wspólne potomstwo,
- Wizualnie nie da się rozpoznać płci jerzyka,
- Mogą wytrzymać bez jedzenia nawet 48 godzin
Źródła: Szwajcarski Instytut Ornitologiczny
Czytaj więcej fascynujących artykułów:
