Wśród pytań, które niezwykle trapią internautów, bezaplacyjnie prym wiodą te dotycząca zwierząt i ich życia. Takie jak na przykład „czy pies ma kolana?”, „jak śpią konie?”, „dlaczego flamingi są różowe?” czy „gdzie odlatują bociany?”. Ostatnie z nich pada najczęściej na przełomie sierpnia i września, gdy lubiane w naszym kraju ptaki ruszają w świat w poszukiwaniu słońca i wysokich temperatur. Jak zatem brzmi prawidłowa odpowiedź? Szczegóły do sprawdzenia w dalszej części artykułu. 

Kiedy odlatują bociany? 

W lipcu młode bociany zaczynają opuszczać swoje gniazda. Okres ten trwa zazwyczaj do końca sierpnia, niekiedy przeciąga się do pierwszych dni września. 

Zanim jednak odlecą „do ciepłych krajów”, bociany spotykają się na tzw. „sejmikach”. To znak, że ich migracja zbliża się wielkimi krokami. Przeważnie ptaki gromadzą się – niekiedy w stadach liczących nawet 50 osobników – na łąkach w połowie sierpnia. W czasie poprzedzających odlot do Afryki „sejmików” bociany żerują przez kilka dni, aby zebrać wystarczająco dużo energii do długiego lotu. 

Gdzie odlatują bociany? 

Pora poznać odpowiedź na najbardziej nurtujące pytanie, czyli gdzie odlatują bociany. Większość białych bocianów z Europy spędza zimę w Egipcie, reszta leci jeszcze dalej – do Ugandy, Etiopii, Nigerii, Sudanu. A te najbardziej wytrwałe – nawet do RPA.

W ostatnich latach część z nich skraca jednak dystans migracji. Zamiast w Afryce, pozostają na zimę na Starym Kontynencie, żerując na wysypiskach śmieci. Potwierdziły to przeprowadzone kilka lat temu badania opisane w czasopiśmie naukowym „Science Advances”. Tym samym bociany stanowią kolejny gatunek ptaków migrujących, które zmieniają zwyczaje pod wpływem działalności człowieka. 

Moment rozpoczęcia podróży, czas i trasę przelotu młodych bocianów naukowcy prześledzili, zakładając ptakom nadajniki GPS. Z kolei urządzenia rejestrujące przyspieszenie pozwoliły ocenić związany z lotem wydatek energetyczny. Badano w sumie 70 bocianów, które przyszły na świat w ośmiu krajach – Polsce, Armenii, Grecji, Rosji, Hiszpanii, Niemczech, Tunezji i Uzbekistanie.

Po analizach ustalono, że bociany z Polski, Rosji, Grecji, Tunezji i niektóre z południowo-zachodnich Niemiec trzymają się tradycyjnych szlaków migracji i zimują na południe od Sahary. W czasie migracji pokonują średnio odległość 16,5 tys. km. Badane ptaki, które przyszły na świat w Hiszpanii, Tunezji i południowo-zachodnich Niemczech, spędzały za to zimę na północ od Sahary.

– Duża część tych ptaków przeżywa zimę, żerując na wysypiskach śmieci, gdzie łatwiej i szybciej można się najeść. To pozwala skrócić lot w stosunku do trasy tradycyjnej i oszczędzić energię – zaznaczali autorzy badania.

Bociany z Armenii (i część ptaków z Niemiec) pokonywały najkrótszy dystans, niespełna 1000 km, lecąc do Zatoki Perskiej. Zaskoczeniem okazały się bociany z Uzbekistanu, które na zimę zostają niemal w miejscu przyjścia na świat (średnia trasa ich przelotu wynosiła zaledwie 150 km). Autorzy badania podkreślili, że dawniej ptaki te podejmowały lot do Afganistanu i Pakistanu. Obecnie zostają najprawdopodobniej dlatego, że nauczyły się żerować na stawach rybnych.

Jak długo bociany lecą do Afryki? 

Bociany dziennie pokonują około 200 km. Lecąc do Afryki, przemierzają dystans w okolicach 10 tysięcy kilometrów, co zajmuje im nawet dwa miesiące. Na miejscu meldują się na przełomie października i listopada. 

Powrót bocianów do Europy jest znacznie szybszy niż podróż na kontynent afrykański. Trwa bowiem przeważnie sześć tygodni. 

Kiedy przylatują bociany? 

Droga powrotna bocianów do Europy rozpoczyna się w lutym lub na początku marca. Wszystko w zależności od tego, czy zimę spędziły na północy Afryki, czy zapuściły się daleko na południe. Większość ptaków dociera na Stary Kontynent, w tym do Polski, pod koniec marca, kiedy wraz z pierwszym dniem kalendarzowej wiosny.

Jak podkreśla Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, przyloty bocianów trwają do połowy maja. Warto jednak wspomnieć, że na przestrzeni kilku lat odnotowano wiele przypadków na terenie całego kraju, gdy boćki były widziane już w lutym. Taki widok nie powinien jednak nikogo dziwić, bowiem niektóre osobnik (szczególnie te starsze) zimują w Polsce.

Bociany na żywo

Witryny, które umożliwiają podglądanie codziennego życia zwierząt, cieszą się z roku na rok coraz większą popularnością internautów. Jedną z nich jest strona bocianyonline.pl, za pośrednictwem której użytkownicy przez 24 godziny na dobę śledzą mają możliwość obserwacji bocianich gniazd na żywo. Chętnym udostępnionych jest ok. 70 kamer z całej Polski. 

Gniazdo bocianie (fot. Jens Köhler/ullstein bild via Getty Images)

Co warto wiedzieć o bocianach?

Ciekawostki o bocianach potrafią zaskoczyć nawet największego miłośnika przyrody. Aby dowiedzieć się jeszcze więcej na temat tych wzbudzających niezwykle dużą sympatię wśród Polaków ptaków, odpowiadamy na pytania, które w kontekście boćków padają najczęściej. 

  • Ile waży bocian? Bocian jest dużym ptakiem o długości 100–110 cm, rozpiętości skrzydeł, osiągającej nawet 210 cm i masie wynoszącej średnio 4 kg. 
  • Ile waży gniazdo bocianie? Średnia waga gniazda bociana wynosi 400 kilogramów. Znane są jednak przypadki, gdy bocianie gniazdo osiągało masę nawet 1,5 tony.
  • Ile żyje bocian? Przeciętna długość życia bociana na wolności to ok. 10–12 lat. W niewoli – nawet trzy dekady. 
  • Co jedzą bociany? Przyjęło się, że ulubionym przysmakiem bocianów są żaby. Jedak zdecydowanie bardziej wolą zajadać się dżdżownicami, pędrakami, łasicami, gronostajem lub małymi gryzoniami i rybami. 
  • Czy bociany mają zęby? Boćki, tak samo jak inne ptaki, nie posiadają zębów. 
  • Czego zwiastunem jest bocian? Pojawienie się tych ptaków w Polsce uważane jest za nadejście wiosny. Ponadto białe bociany są symbolem szczęścia, płodności i mądrości. 
  • Kiedy jest Dzień Bociana? 31 maja przypada Dzień Bociana Białego, obchodzony od 2003 roku zarówno w Polsce, jak i na świecie. 

Źródło: archiwum National-Geographic.pl