Dzięki swoim okrągłym policzkom, dociekliwym małym łapkom i puszystym ciałom, które idealnie mieszczą się w dłoni, udomowione chomiki są bardzo popularnymi zwierzętami. Mniej znane są natomiast dzikie chomiki, a dokładnie ich 26 gatunków, które wędrują po różnych częściach Europy, Azji i Bliskiego Wschodu. Wszystkie są urocze, ale niekoniecznie chętne do przytulania się.

Na przykład agresywny chomik europejski będzie skakał i gryzł każdego, kto spróbuje go dotknąć, mówi Mikhail Rusin, badacz w kijowskim zoo na Ukrainie. "Nawet te urodzone w niewoli, kiedy dorastają, nie są oswojone" - mówi.

Nawet ten niebezpieczny półkilogramowy gryzoń nie jest sobie jednak w stanie poradzić z takimi zagrożeniami, jak zmiany klimatu, rolnictwo i zanieczyszczenie światłem. Siły te prawdopodobnie przyczyniły się do spadku populacji dzikich chomików, co ostatnio skłoniło Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) do uznania tego gatunku za krytycznie zagrożony.

Po odkryciu chomików wykopujących nory na zielonych obszarach w całej Europie i zachodniej Azji, ich zasięg drastycznie się skurczył. Zmniejszył się on o 94 procent we Francji (gdzie obecnie jego zasięg ogranicza się do Alzacji) oraz o ponad 75 procent w Europie Wschodniej, szczególnie na Ukrainie i w Rosji. Jak podaje IUCN, bez podjęcia odpowiednich działań, dziki chomik wymrze w ciągu trzech dekad.

Dramatyczny status tego gatunku prawdopodobnie zainicjuje nowe działania ochronne, mówi Rusin, autor nowej listy IUCN. On i jego koledzy już wykonują swoją część roboty. W tym tygodniu, po raz pierwszy w historii Ukrainy, wypuścili 11 chomików hodowanych w niewoli na wolność w Chocimskim Parku Narodowym.

Ochrona chomików europejskich jest ważna, ponieważ są one kluczowym gatunkiem, stanowiąc najistotniejszą zdobycz dla wielu drapieżników, od europejskiego lisa rudego, po duże ptaki, takie jak puchacz euroazjatycki.

"Jeśli stracimy ten gatunek, ekosystem może się załamać" - mówi Rusin, a to z kolei może zaszkodzić społecznościom ludzkim, które polegają na środowisku w zakresie żywności, wody i innych zasobów. "Niektórzy ludzie myślą, że są oderwani od natury, ale tak nie jest".

Wyginięcie gatunku uczyniłoby też świat mniej kolorowym, dodaje Rusin. Jego czarny brzuch, białe plamki i kasztanowy grzbiet sprawiają, że chomik "jest chyba jednym z najpiękniejszych gryzoni w Europie".