Niepokojące zachowania zwierząt

– Każda zmiana zachowania w dowolnym kierunku jest sygnałem, że coś jest nie tak – mówi Joanna Iracka, lekarz weterynarii i behawiorystka. – Powinniśmy się zaniepokoić, gdy zwierzę staje się na przykład mniej lub bardziej ruchliwe. Gdy przestaje szukać kontaktu lub szuka go bardzo dużo, nie chce nawet na chwilę zostać samo.

Niestety, większość właścicieli nie szanuje sygnałów wysyłanych przez zwierzęta, nie rozumie lub nie zaspokaja ich potrzeb. Człowiek myślący, że psu nie wolno warczeć na niego przy misce, nie bierze pod uwagę, że zwierzę ma prawo bronić swoich zasobów. To my musimy go nauczyć, że mu nie zagrażamy.

– Podobnie opiekun, który oczekuje od psa, że zawsze będzie chodził przy nodze, nie bierze pod uwagę tego, że eksploracja i węszenie jest jedną z jego podstawowych potrzeb – mówi Aneta Awtoniuk, behawiorystka i trenerka psów.

„Pozwól swojemu psu na to, by zbierał osiedlowe informacje i ploteczki, wąchając inne psy i ślady przez nie pozostawione. Dzięki temu dowiaduje się, z kim ma do czynienia, jaki jest stan zdrowia spotkanego psa, czy i kiedy suczka miała młode oraz w jakim jest akurat nastroju” – wylicza trenerka Aleksandra Cherek w książce „Pies. Wychowanie i pielęgnacja”.

Podobnie sytuacja ma się z kotami. Na wolności są bardzo aktywne, polują, podglądają, wspinają się, uciekają. Te, które mieszkają w domu, muszą jakoś uwolnić zmagazynowaną energię. Dlatego co jakiś czas spokojne zwierzę nagle się  zrywa, jakby coś  w nie wstąpiło, i zaczyna szaleć. Koty najlepiej sprawdzą się  u osób, które nie mogą im poświęcić za dużo czasu. Zwierzęta te nie żyją bowiem w zhierarchizowanych strukturach.

Ich sposoby okazywania uczuć obejmują ocieranie się, siadanie na kolanach i mruczenie. To ostatnie, wbrew pozorom, wcale nie oznacza zadowolenia. Koty robią to, by wzbudzić zainteresowanie. Mruczą także koty chore, ranne, nawet podczas porodu, sygnalizując potrzebę bliskości lub opieki.

Machanie ogonem przez kota nie oznacza radości, lecz wskazuje na wewnętrzny konflikt, np. zwierzę cieszy się na widok jedzenia, ale znajduje się za płotem na terytorium groźnego psa.

Pies

Udomowienie psa to jedno z najważniejszych osiągnięć ludzkich w historii. Niestety, większość psów trzymanych w domu cierpi z powodu nudy. Potrzebne im są interakcje społeczne, ruch, muszą zaspokajać ciekawość i bawić się. Stymulacja powinna być różnorodna. Ważne, by nie dostawały wszystkiego za darmo.

Psy lubią mieć pewną sprawczość. Spacerując czy biegając z psem, należy brać pod uwagę rasę, kondycję, wiek, długość nóg, a nawet pogodę. Husky czy malamuty mogą biec kilometrami, a charty to krótkodystansowce. O czym jeszcze powinni pamiętać właściciele czworonogów?

  • Znajdź mu przyjaciela. Jeśli psy są dobrze dobrane, to czerpią z tej relacji dużo korzyści. Oczywiście mogą się też nie zaakceptować – to jest kłopot.
  • Głaszcz, gdy odpoczywa. Psy lubią bliski kontakt, ale najlepiej głaskać je, lekko uciskając wzdłuż ciała, gdy odpoczywają. Taki masaż pomaga im się  zrelaksować i rozluźnić mięśnie.
  • Nie przekarmiaj. Nawet niewielka otyłość powoduje problemy zdrowotne. Psy żywione poniżej zapotrzebowania bytowego żyją dłużej.
  • Nie bój się  kastracji. Aktywność seksualna występuje u psów okresowo, jeśli będą wysterylizowane w czasie wyciszenia, nie wpłynie to na ich zachowanie ani wagę.

Zaufanie to klucz do dobrej relacji z każdym zwierzęciem / fot. Getty Images

Kot

Dostosuj dom do jego potrzeb. Kot często jest w naturze ofiarą, czuje się zagrożony. W związku z tym nie cierpi ograniczeń. Musi wiedzieć, że może uciec. Źle się czuje w minimalistycznych wnętrzach, gdzie jest cały czas „na widelcu”. Idealnie, jeśli możemy zrobić wysoko bieżnię, zorganizować punkt widokowy na ptaki lub naturę. Dobrze podawać jedzenie w różnych „utrudniaczach”, z których zwierzę musi samodzielnie wydobyć pokarm.

Zapewnij mu bezpieczne spacery. Wychodzenie kota na dwór jest wskazane, ale nie w każdej okolicy. Na dworze kot jest w stanie zaspokoić wszystkie swoje potrzeby. Ma mnóstwo bodźców, może się wspinać, polować, załatwiać się, gdzie chce. Koty rzadko się gubią, bo mają dobrą orientację. Mogą jednak zostać przejechane przez samochód lub zjedzone przez drapieżniki.

Pozostawione bez nadzoru zabijają dzikie zwierzęta. Dlatego kota można wyprowadzać na smyczy. Trzeba jednak najpierw go przyzwyczaić do uwięzi i do otoczenia, bo początkowo może się bać hałasu, obcych ludzi i psów.

Szanuj jego autonomię. Koty potrzebują sporo przestrzeni osobistej. Na wolności ich terytorium jest duże, dlatego niedobrze tłoczyć je na małej powierzchni. W przeciwieństwie do psów nie są stadne. Nie podporządkowują się, stawiają tylko twardo granice.

Więcej o naszych czworonożnych przyjaciołach przeczytasz w najnowszym wydaniu „National Geographic Polska” poświęconemu inteligencji zwierząt. Grudniowy numer magazynu możesz nabyć bez wychodzenia z domu za pośrednictwem strony kultowy.pl.

Papuga

To bardzo inteligentne i aktywne ptaki, co udowodniły papugi kea, które nauczyły się korzystać z ekranów dotykowych.

Zadaniem opiekuna jest stworzenie im interaktywnego środowiska i zapewnienie zajęć, zabawek oraz czasu na zabawę. Ptaki muszą przebywać poza klatką. Trzeba je uczyć nowych rzeczy i trenować. Ich dieta nie powinna się składać z samych ziaren, jedzą też orzechy, owoce, liście, larwy, a nawet glebę.

Szczur

Jest zwierzęciem społecznym, inteligentnym i kontaktowym. Najlepiej, by przebywał z innym osobnikiem lub grupą. Chyba, że jesteśmy w stanie poświęcić mu dziennie parę godzin uwagi. Daje się głaskać, lubi się bawić, chętnie się uczy. Można go wszędzie ze sobą zabierać, nie jest lękowy.

Szczurka nie trzeba cały czas trzymać w klatce. Ta powinna być przestronna, z kryjówką, urozmaicona. Powinny w niej być obiekty do gryzienia i eksploracji, których układ można zmieniać, by zwierzę się nie nudziło.

Chomik

Nie należy wkładać ręki w jego osobistą przestrzeń. Można go ostrożnie chwytać od spodu. Chomik ma delikatną konstrukcję, a upuszczenie grozi mu śmiercią, więc nie nadaje się dla dzieci. Nie można przy nim hałasować, a zwłaszcza go budzić. Zęby chomika cały czas rosną, musi więc mieć np. patyczki do gryzienia. W naturze chomiki są bardzo aktywne, rozładowaniu energii w niewoli służą kołowrotki. Jednak lepiej, jeżeli zwierzę ma możliwość eksplorowania terenu.

Kawia (świnka morska)

Nie czuje się dobrze „na widoku”. Musi mieć domek, musi mieć gdzie się zakopać. Kawie są zwierzętami społecznymi. Należy mieć więcej niż jedną, ponieważ w samotności cierpią. Ich zęby rosną całe życie i wymagają ciągłego ścierania.

Zwierzę musi mieć zawsze dostęp do „paśnika”. Są lękowe, nie wolno trzymać ich w miejscu głośnym lub w obecności dzieci.

Królik

Potrzebuje towarzystwa, ale przede wszystkim ruchu. Ma delikatną budowę kostną. Rzadko lubi być brany na kolana i może to okazywać, drapiąc, kopiąc albo gryząc. Należy obserwować, ile kontaktu potrzebuje, bo indywidualne różnice są duże.

Zwierzę musi mieć swoje przedmioty, patyki, by nie gryzło naszych rzeczy. Jego zęby wciąż rosną. Królik jest lękowy. Branie go na ulicę może skończyć się zawałem. Nie wolno podnosić go za uszy.

Gady i płazy

Nie wymagają interakcji i specjalnego zainteresowania ze strony opiekunów. Jednym z wyzwań jest prawidłowe zbilansowanie diety. W przypadku jaszczurek jest to miks owadów i preparaty wapniowe. Węże jedzą małe ssaki, owady i mięczaki. Zastosowanie jednego rodzaju pokarmu prowadzi do niedoborów i chorób.

Ważny jest też wybór typu terrarium i zapewnienie odpowiednich warunków klimatycznych. Warto nauczyć się interpretowania zachowań gadów. Np. lizanie przez jaszczurkę nie jest objawem sympatii, tylko wychwytywaniem cząsteczek zapachowych.

Rybki akwariowe

Złote rybki lubią kopać w podłożu. Dlatego nie wolno im dawać grubego żwirku o ostrych krawędziach, bo mogą się okaleczać. Nie należy hodować rybek w szklanej kuli. Krzywizna zbiornika powoduje, że wibracje wody wywoływane przez rybkę wracają do niej, zaburzając zdolność orientacji w przestrzeni. Zwierzę odbiera to jako zagrożenie, żyje w stresie, próbując ominąć coś, co nie istnieje.