Nimrud to stanowisko archeologiczne, które znajduje się w Iraku, na wschodnim brzegu rzeki Tygrys. Prawie 3000 lat temu w tym miejscu znajdowało się jedno z najważniejszych ówcześnie miast i stolica królestwa Asyrii – Kalhu, czyli biblijne Kalach. Naukowcy badają ten teren już od XIX wieku, a swój wkład w prace wykopaliskowe mieli również Polacy.

Badania w starożytnej stolicy Asyrii

Polskie badania archeologiczne koncentrowały się m.in. na odtworzeniu wystroju reliefowego słynnego Pałacu Północnozachodniego z IX wieku p.n.e., który został wzniesiony przez Aszurnasirapli II. Chodziło głównie o sporządzenie szczegółowych planów architektonicznych pałacu wraz z pełną inwentaryzacją kamiennych płyt i ich fragmentów. W 2015 roku pałac, wraz ze znaczną częścią Nimrud, został zniszczony przez ekstremistów z ISIS.

Właśnie dlatego współczesne prace w starożytnym mieście mają na celu głównie ochronę dziedzictwa kulturowego dawnej stolicy Asyrii. Naukowcy z Uniwersytetu Pensylwanii wraz z badaczami z Iraku prowadzili w tym roku wykopaliska w pozostałościach pałacu króla Adad-Nirari III oraz miejscu, gdzie dawniej znajdowała się świątynia Isztar, która spłonęła podczas inwazji na Nimrud w 612 r. p.n.e.

Płaskorzeźba bogini wojny i miłości

Podczas wykopalisk zespół archeologów dokonał spektakularnego odkrycia. Badacze odnaleźli pokaźną kamienną płaskorzeźbę, która przedstawia boginię wojny i miłości. – Naszym największym znaleziskiem w tym sezonie prac badawczych był spektakularny fragment kamiennej steli, który przedstawia Isztar znajdującą się wewnątrz symbolu gwiazdy – mówi dr Michael Danti, archeolog odpowiadający za ochronę dziedzictwa narodowego Iraku i wykładowca na Uniwersytecie Pensylwanii.

W sumie naukowcy odnaleźli kilka podniszczonych artefaktów, które prawdopodobnie w starożytności należały do wyposażenia świątyni. Jednak stela Isztar wydaje się niezwykle wyjątkowa, ponieważ znane artefakty przedstawiające bogini w ten sposób, są niezwykle rzadkie. – Jest to pierwsze jednoznaczne przedstawienie bogini w połączeniu z gwiazdą, która tu rozumiana jest jako planeta Wenus, czyli gwiazda poranna – przekazał w oświadczeniu dr Danti.

– Nowe badania w dużej mierze koncentrują się na czasach rządów Adad-Nirari III i bogactwie starożytnego Nimrud. Udało nam się odkryć również dwie ogromne kamienne podstawy kolumn. Konstrukcja sugeruje, że pałac był niezwykle bogato zdobiony. Wewnątrz sali tronowej znaleziono dowody na istnienie sporej kamiennej misy, która zdaniem badaczy mogła służyć jako „centralny system ogrzewania” – podsumowuje wykopaliska dr Danti. Badacze odnaleźli również kawałki skorupy strusiego jaja i pozostałości kości słoniowej. Archeolodzy podkreślają, że materiały te były rzadkie i niezwykle cenne we wczesnej epoce brązu.

Kim była bogini Isztar?

Isztar była jedną z najważniejszych bogini w mitologii mezopotamskiej, a jej kult rozpowszechnił się na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu. W Syrii i Fenicji była znana jako Asztarte, w Anatolii nazywano ją Szauszka. Znalazła wyznawców również w Babilonii, głównie w Uruk w świątyni E-ana, który oznacza „Dom nieba”.

Starożytni mieszkańcy Mezopotamii prawdopodobnie utożsamiali Isztar z planetą Wenus. W mitologii znajdziemy słowa „jestem Inaną wschodu słońca”. Tak ma mówić o sobie sama bogini w „Zejściu Inany do świata podziemnego”. Legenda głosi, że w tej formie występowała niekiedy pod imieniem Ninsianna. Jej przemiana w gwiazdę poranną jest sławiona w poemacie ułożonym prawdopodobnie w okresie kasyckim.

W sztuce Inanę przedstawiano zazwyczaj jako bogini-wojowniczkę. Często miała skrzydła, była uzbrojona, a niekiedy otoczona nimbem z gwiazd. Zwierzęciem, które jej towarzyszyło, był lew, a symbolem gwiazda lub tarcza z gwiazd. Co ciekawe, w babilońskim Uruk symbol gwiazdy tatuowano na przegubie ręki osobom, które służyły w jej świątyniach. Budynek kultu poświęcony Isztar w Nimrud pochodzi sprzed ponad 3000 lat.

Źródło: Uniwersytet Pensylwanii