„Nie było nas, był las, nie będzie nas, będzie las” – to znane powiedzenie przypomina o tym, że większość drzew na świecie jest długowieczna. Niektóre gatunki, zanim osiągnął imponujące rozmiary, rosną po kilkadziesiąt lat.
Najstarsze drzewo na świecie
Drzewa to nie tylko pomniki przyrody, ale też niemi świadkowie mijającej historii. Najstarszym drzewem w Polsce jest cis pospolity z Henrykowa Lubańskiego na Dolnym Śląsku nazywany Henrykiem. Szacuje się, że może liczyć około 1300 lat. W porównaniu z najstarszym drzewem na świecie nadal jest jednak juniorem.
Gdzie rośnie najstarsze drzewo na świecie? Część naukowców jest przekonana, że zaszczytny tytuł należy do cyprysa patagońskie rosnącego w Chile od około 5400 lat. Wyjątkowe drzewo jest jednym z największych w Parku Narodowym Alerce Costero. Jego średnica to blisko 4 metry. Choć oficjalnie nie jest jeszcze najstarszym drzewem na świecie, już od dawna towarzyszy mu hiszpański przydomek Gran Abuelo, czyli „pradziadek”.
Jonathan Barichivich, chilijski naukowiec związany z Laboratorium Nauk o Klimacie i Środowisku w Paryżu, oszacował, że Gran Abuelo ma 5484 lata. Jeśli to prawda, cyprys patagoński w Chile jest znacznie starszy od Methuselah – długowiecznej sosny rosnącej w Kalifornii. To ona jest oficjalnie najstarszym drzewem na świecie i liczy 4853 lata.
Kontrowersyjne pomiary
Jak sprawdzić, ile lat ma drzewo? Najpopularniejsza metoda to liczenie słojów w pniu drzewa, czyli dendrochronologia. W przypadku żywych drzew badacze wwiercają się w pień i pobierają próbkę rdzenia. Gran Abuelo jest jednak za szeroki dla świdrów, a jego korzenie są zbyt kruche, co wykluczyło techniki datowania węglem. Barichivich musiał zastosować inne metody.
W 2020 r. razem ze współpracownikiem, Antonio Larą z Austral University of Chile, pobrali próbkę rdzenia drzewa i policzyli 2400 słojów. Następnie na podstawie próbek z innych drzew opracowali model statystyczny, który obliczył 80-procentowe prawdopodobieństwo, że słynny cyprys patagoński rośnie od ponad 5 tysięcy lat.
Na ratunek „pradziadkowi”
Jak na razie środowisko dendrologów z dystansem podchodzi do ustaleń Barichivicha i Lary. Badania Chilijczyków nie zostały opublikowane w żadnym czasopiśmie naukowym. Do tej pory prezentowano je na spotkaniach i konferencjach naukowych. Potwierdzenie obliczeń pozwoliłoby objąć cyprysa ochroną. Turyści tłumnie odwiedzający Park Narodowy Alerce Costero wspinają się na masywne korzenie drzewa, utrudniając w ten sposób wchłanianie wody z gleby. Dodatkowym problemem jest suchy klimat i niewystarczające opady w regionie.
Dopiero zrecenzowanie przez innych specjalistów uwiarygodni to, czy Gran Abuelo rzeczywiście liczy prawie 6 tysięcy lat i jest najstarszym drzewem na świecie.
Źródło: Smithsonian Magazine
