400 dzieł wybranych z liczącej ponad 3 tysiące obiektów kolekcji sztuki chińskiej zobaczymy na wystawie w Muzeum Narodowym  w Krakowie. Najmłodsze eksponaty mają ponad 100 lat, najstarsze... 2200 lat. Kolekcja sztuki chińskiej MNK zbierana jest od ponad 100 lat. Powstała głównie dzięki darom i zakupom. Znajdują się w niej przykłady malarstwa, rzeźby, ceramiki, ubiory, meble, a nawet instrumenty muzyczne. Po raz pierwszy w historii MNK zaprezentowany zostanie tak duży wybór eksponatów. Wiele nich będzie pokazywanych po raz pierwszy. Przestrzeń i smok Twórcy wystawy skoncentrowali się na pojęciu przestrzeni – zarówno tej mitycznej, którą włada tytułowy Smok, jak i kulturowej, literackiej, estetycznej
i filozoficznej. Smok – król niebios i wód, pierwsze z „360 zwierząt łuskowych”, piąte zwierzę chińskiego zodiaku, mające wiele symboli – w kulturze chińskiej jest przede wszystkim dobroduszny. Symbolizuje męską siłę przyrody oraz syna nieba
i cesarza. W Chinach wiąże się on z ideą dobra, pozytywną siłą wspierającą zmiany, co w naturalny sposób nawiązuje do idei odradzania się i bezpośrednio – życia. Przedstawiamy wybrane eksponaty wystawy „W przestrzeni smoka”. Najstarsze obiekty powstały w epoce Han (206 p.n.e.–220 n.e.), większość natomiast pochodzi z drugiej połowy panowania mandżurskiej dynastii Qing (1644–1911).

Ślubna szata

Szata kobieca, ślubna longpao, epoka Qing, XIX/XX w. Jedwab, złota nić, haft

Ślubna szata longpao dla kobiety narodowości mandżurskiej jest wzorowana na męskich szatach dworskich i urzędniczych. Co ciekawe, różni się od nich kolorem tła (szaty urzędnicze były w kolorze niebieskim). W Chinach czerwień wiąże się z pojęciami szczęścia i pomyślności. Zgodnie z tradycją, czerwone szaty zakładano w czasie celebrowania najważniejszych prywatnych uroczystości, takich jak ślub, narodziny dziecka, rocznica urodzin.

Szata pochodzi z kolekcji Ferdynanda Kowarskiego (1834–1906), inżyniera kolejowego i architekta, który  pracował na rzecz rządu austrowęgierskiego m.in. w Pekinie. Kowarski  nabył wówczas około trzystu zabytków, które trafiły do MNK w 1909 i 1927 roku za pośrednictwem jego rodziny.
Czaple przy wierzbie

Tu Bing (1770–1824). Jedwab, tusz, farby wodne.
wł. Muzeum Narodowe w Krakowie

Przykładem malarstwa kwiatów i ptaków (huaniaohua) jest obraz Czaple przy wierzbie. Dzieło zostało namalowane w stylu dworskiego malarstwa epoki Song, przedstawia dziewięć białych czapli przy wierzbie nad brzegiem rzeki, wśród kwitnących peonii. Obraz zakupiony przez Muzeum w latach 60. XX w. pochodzi z kolekcji  profesora Juliana Ignacego Nowaka – lekarza, rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także premiera Rządu Polskiego. Profesor Nowak należy do najważniejszych darczyńców MNK. W 1946 r. przekazał bowiem Muzeum kolekcję 275 muzealiów, w tym cenny zbiór 165 wyrobów chińskiej ceramiki,  będących trzonem obecnej wystawy.
Strażnik Buddy

Figurka lwa fo, epoka Qing, okres Kangxi, 1662–1722. Biskwit, farby emaliowe.
wł. Muzeum Narodowe w Krakowie

Figurka przedstawia lwa-strażnika Buddy. W Chinach jego forma  rozbudowana została do pary stworzeń, zwanych męskim i żeńskim. Zwykle „męski” lew trzymał pod łapą kulę, natomiast formie „żeńskiej” fo  towarzyszyło szczenię. Figurka pochodzi z kolekcji prof. Juliana Ignacego Nowaka.
Makata

Makata z motywem Smoka, epoka Qing, pocz. XX wieku. Wełna, złota nić, haft, szkło.
wł. Muzeum Narodowe w Krakowie

Makata przedstawia sylwetkę Smoka trzymającego płonącą perłę. Wierzono, że Smok może przybierać wiele postaci, zmieniać sylwetkę, rozmiary, może pojawiać się i nagle zanikać.

Jednak jeden z najbardziej tradycyjnych opisów chińskiego Smoka podkreśla, że jego ciało nawiązuje do cech dziewięciu ważnych zwierząt: głowa przypomina głowę wielbłąda, rogi zbliżone są do jelenich, oczy – jak u królika, uszy byka, szyja węża, brzuch żaby a łuski na jego ciele wyglądają jak łuski szlachetnego karpia. Łapy przypominające tygrysie uzbrojone są w pazury ostre jak u jastrzębia.

Pierwsza taka od lat
- Muzeum Narodowe w Krakowie posiada jedną z najlepszych w Polsce kolekcji sztuki Dalekiego Wschodu. Po osiemdziesięciu latach od pierwszej wystawy, która prezentowała je w Sukiennicach, dziś ponownie zapraszamy do zapoznania się ze znakomitymi wyrobami mistrzów sztuki i rzemiosła dawnych Chin. Mamy nadzieję, że nasza wystawa przybliży nieco tę odległą i wciąż jeszcze mało znaną, a ogromnie interesującą kulturę – mówi Dyrektor MNK Zofia Golubiew.

Wystawa „W przestrzeni smoka”
19 lutego – 5 lipca 2015
Muzeum Narodowe w Krakowie
Gmach Główny, Sala Wystaw Zmiennych, I piętro
Kuratorki wystawy: Beata Pacana, Beata Romanowicz
Koordynator: Grażyna Kulawik
Mecenas Muzeum Narodowego w Krakowie: PZU
Wydarzenie objęte patronatem National Geographic Polska.