Co wiemy o panterze śnieżnej?
Pantera śnieżna występuje w 12 krajach, od Afganistanu po południową Syberię, najczęściej w górach na wysokości od ok. 3 000 do 5 500 m n.p.m. To niewiarygodne, ale dokładnie zbadane zostało mniej niż 2% obszarów znajdujących się w zasięgu występowania tego gatunku. To zwierzę prowadzące samotniczy tryb życia, łączące się w pary jedynie na czas godów. Wyjątkiem są samice opiekujące się potomstwem.
Pantera śnieżna zwykle poluje o świcie i zmierzchu, wykorzystując swoje futro jako doskonały kamuflaż. Może zabić ofiarę nawet trzykrotnie większą od jej własnej wagi. Dzięki swojej potężnej budowie i szerokim łapom pantera śnieżna może bez problemów poruszać się nawet po bardzo stromych zboczach gór. Silne tylne łapy w połączeniu z elastycznym kręgosłupem pozwalają jej skakać na odległość sześciokrotnie przekraczającą długość jej ciała, czyli aż 15 m! Długi i puszysty ogon stanowi mniej więcej połowę całkowitej długości zwierzęcia. Dzięki niemu pantera śnieżna nie tylko utrzymuje równowagę, ale również chroni się przed zimnem i wiatrem podczas odpoczynku, dokładnie się nim owijając. Co ciekawe, w przeciwieństwie do innych dużych kotów, pantera śnieżna nie potrafi ryczeć.
Czemu pantery śnieżne są dla nas ważne?
Jako gatunek dominujący w środowisku gór wysokich pełni rolę naturalnego regulatora populacji pozostałych zwierząt obszaru, dbając o utrzymanie delikatnej równowagi tego wrażliwego ekosystemu i zachowanie różnorodności biologicznej. Pantera śnieżna to także naturalny wskaźnik stanu siedlisk wysokogórskich. Obecność tego gatunku świadczy o występowaniu pokrywy lodowej, dostępności czystej wody i zróżnicowanej bazy pokarmowej. Ochrona pantery śnieżnej to ochrona innych gatunków, jak i całego ekosystemu, do którego należą. Zatem przetrwanie tego dzikiego kota to także przetrwanie milionów ludzi zależnych od rzek wypływających z lodowców gór wysokich.
Co wspólnego ma Andrzej Bargiel z panterą śnieżną?
Andrzej Bargiel jest nie tylko skialpinistą, himalaistą, ratownikiem TOPR i zdobywcą odznaczenia alpinistycznego Śnieżnej Pantery za zdobycie 5 siedmiotysięczników dawnego ZSRR, lecz także Ambasadorem Pantery Śnieżnej WWF Polska. Góry wysokie są dla niego drugim domem, co sprawia, że doskonale rozumie sytuację, w której znalazła się pantera śnieżna. Jej dom z roku na rok kurczy się i zmienia. Andrzej Bargiel nie mógł zjechać na nartach z Mount Everestu właśnie przez skutki zmiany klimatu. Dziś w ramach współpracy z Fundacją WWF Polska przybliża ludziom sytuację panter śnieżnych. Czemu się tego podjął? Jakie to ma dla niego znaczenie? Co sam robi, by ograniczyć skutki zmiany klimatu? O tym opowiedział w wywiadzie dla Fundacji WWF Polska.
Co zagraża panterom śnieżnym?
Największym długoterminowym zagrożeniem dla panter śnieżnych wydaje się być zmiana klimatu. Szacuje się, że zmiany klimatyczne mogą spowodować utratę nawet 30% środowiska ich życia tylko w samych Himalajach! Wzrost temperatury, topniejąca pokrywa śnieżna, coraz mniejsza dostępność wody, a w konsekwencji zmniejszenie populacji gatunków stanowiących bazę pokarmową panter – to wszystko następstwa zmiany klimatu, stawiające przyszłość tych dzikich kotów pod znakiem zapytania. Ich populacja zmniejszyła się co najmniej o 20% w ciągu ostatnich 20 lat (wynosi obecnie ok. 4000 osobników).
Skutki zmiany klimatu i działalność człowieka sprawiają, że tereny pasterskie wznoszą się coraz wyżej, a głodujące pantery śnieżne schodzą z wysokich gór w poszukiwaniu pożywienia. To niestety sprzyja konfliktom na linii pantera śnieżna-człowiek. Często odwetem za upolowane przez panterę śnieżną zwierzę gospodarskie jest śmierć tego dzikiego kota z rąk pasterza.
Według raportu organizacji TRAFFIC z 2016 r., w latach 2008-2016 nielegalnie zabijano między 221 a 450 panter śnieżnych rocznie, czyli minimum 4 tygodniowo! Faktycznie skala może być znacznie większa, ze względu na trudności w wykrywaniu takich zajść. 55% z nich to przypadki, w których pantery były zabijane przez pasterzy w ramach odwetu za atak dzikiego kota na ich stada. Najwięcej przypadków kłusownictwa na pantery śnieżne potwierdzono w 5 krajach: Chinach, Mongolii, Pakistanie, Indiach oraz Tadżykistanie.
Więcej informacji o tym tajemniczym kocie znajdziecie TUTAJ.
Pantera śnieżna to niezwykły dziki kot zamieszkujący trudno dostępne wysokie góry (fot. (C) Muhammad Osama / WWF-Pakistan)
Co możemy dla nich zrobić?
Fundacja WWF Polska od 2016 r. wspiera program ochrony panter śnieżnych prowadzony przez WWF Mongolia. W tym celu pomagamy w działaniach ochronnych na rzecz tych dzikich kotów lokalnym społecznościom w górach Bumbatkhairkhan w zachodniej Mongolii. Środki od naszych darczyńców, którzy symbolicznie adoptowali panterę śnieżną, są przeznaczone na zakup fotopułapek, dzięki którym możemy obserwować i monitorować populację. Łatwiej je chronić, gdy wiemy o nich więcej. Wpieramy także patrole antykłusownicze, które zbierają sidła zastawione w terenie, ratując życie nie tylko panterom śnieżnym, ale także wielu innym gatunkom.
Wraz z WWF Mongolia podnosimy świadomość lokalnych społeczności pasterskich dotyczącą panter śnieżnych i ich roli w ekosystemie poprzez wsparcie działań dzieci z eko klubów. Część zebranych środków przekazywana jest także na zakup odstraszaczy akustycznych i ogrodzeń chroniących stada pasterzy, co zapobiega konfliktom na linii człowiek-pantera śnieżna.
Aby pomóc panterze śnieżnej, każdy z nas może coś zrobić. Warto opowiedzieć znajomym i rodzinie o sytuacji tego wspaniałego dzikiego kota. Symboliczna adopcja jest doskonałą formą wsparcia działań ekspertów zajmujących się bezpośrednią ochroną pantery. Każdy adoptujący otrzymuje imienny certyfikat, który świetnie sprawdzi się także jako „ekologiczny prezent”, z poczuciem, że zamiast kolejnego przedmiotu obdarowujemy kogoś dobrym działaniem. Warto włączyć się w działania na rzecz ograniczenia skutków zmiany klimatu. Wystarczy spróbować zmienić kilka nawyków - wybrać rower lub transport publiczny zamiast samochodu, kupować lokalne produkty, ograniczyć spożycie mięsa czy zużycie prądu. Bycie świadomym konsumentem także wspiera ochronę przyrody. Wybierając produkty certyfikowane ze zrównoważonych upraw i hodowli nie przyczyniamy się do dalszej degradacji środowiska.
Chcesz wiedzieć więcej, sprawdź źródła:
McCarthy T., Mallon D., Jackson R., Zahler P., McCarthy K., 2017, Panthera uncia. The IUCN Red List of Threatened Species, IUCN Red List, dostęp: https://www.iucnredlist.org/species/22732/50664030 (07.09.2020)
WWF, 2020, Species – Snow Leopard, dostęp: https://www.worldwildlife.org/species/snow-leopard (07.09.2020)
WWF Panda, 2020, Snow Leopard, dostęp: https://wwf.panda.org/knowledge_hub/endangered_species/snow_leopard/ (07.09.2020)
WWF UK, 2020, The snow leopard: elegant and elusive, dostęp: https://www.wwf.org.uk/learn/wildlife/snow-leopards (07.09.2020)
WWF Mongolia, 2020, Snow Leopard SOS, dostęp: https://mongolia.panda.org/en/our_solutions/snow_leopard_sos/ (07.09.2020)
WWF Mongolia, 2020, Snow Leopard, dostęp: https://mongolia.panda.org/en/about_mongolia/wildlife/snowleopard/ (07.09.2020)
WWWF, 2016, Where do snow leopards live? And nine other snow leopard facts, dostęp: https://www.worldwildlife.org/stories/where-do-snow-leopards-live-and-nine-other-snow-leopard-facts (11.09.2020)
