Grotte du Renne, czyli jaskinia renifera, to jedna z wielu grot w okolicy miejscowości Arcy-sur-Cure we Francji, w której badania archeologiczne ujawniły szereg znalezisk z okresu paleolitu. W przeszłości badacze odkryli tu m.in. szczątki neandertalczyków, a także artefakty z kultury szatelperońskiej, która trwała od ok. 42 do ok. 37 tys. lat temu. 

Kość noworodka człowieka wśród szczątków neandertalczyków

Jaskinia ta dostarczyła niezwykle cennych dowodów naukowych na to, że niektóre zachowania i działania neandertalczyków nie różniły się znacząco od człowieka rozumnego. Naukowcy twierdzą, że te hominidy mogły być „kognitywnymi rówieśnikami” Homo sapiens. Co więcej, cechowały ich podobne kompetencje kulturowe, na co już wiele lat temu zwracali uwagę badacze. Podkreślają to malowidła naskalne odnalezione w innej francuskiej jaskini, la Roche-Cotard.

Jednak Grotte du Renne jest wyjątkowa z jeszcze jednego powodu. To niezwykłe stanowisko archeologiczne jest miejscem, które było zamieszkane w „okresie przejściowym”, w czasach, gdy człowiek rozumny „zastępował” neandertalczyków.

Naukowcy w tym roku postanowili jeszcze raz zbadać szczątki, które w ostatnich dekadach odnajdywano w jaskini. Wśród szczątków neandertalskich mieszkańców groty badacze odnaleźli kość biodrową, która pierwotnie została sklasyfikowana jako należąca do gatunku Homo sapiens. Była to kość noworodka. Jednak po dokładniejszej analizie i porównaniu szczątków z kośćmi innych niemowląt człowieka, okazało się, że widoczne są pewne różnice.

Jak powstała kultura szatelperońska?

Zespół naukowców opublikował swoje badania na łamach czasopisma naukowego „Scientific Reports”. Uczeni twierdzą, że niemowlę może należeć do wcześniej nieznanej wczesnej linii Homo sapiens. – Około 42 000 lat temu w Europie Zachodniej pojawili się anatomicznie współcześni ludzie, ze szkodą dla rdzennych grup neandertalczyków. To właśnie w tym okresie pojawiają się nowe kompleksy technologiczno-kulturowe, takie jak kultura szatelperońska – napisali autorzy.

kość, która nie pasuje ani do neandertalczyka, ani do znanych wczesnych ludzi współczesnych / fot. Scientific Reports

Jedna z hipotez zakłada, że kultura szatelperońska powstała na skutek oddziaływania wczesnym ludzi na kulturę mustierską. Uważa się, że byłaby to kultura wymierającej populacji Neandertalczyka.

– Ostatnie badania kolekcji paleoantropologicznej pochodzącej z Grotte du Renne umożliwiły identyfikację kości biodrowej należącej do noworodka (AR-63), której morfologia wymagała dokładnej analizy w celu oceny jej przynależności taksonomicznej. Korzystając z morfometrii geometrycznej, określiliśmy ilościowo jej morfologię i porównaliśmy ją z morfologią dwóch neandertalczyków i trzydziestu dwóch niemowlaków, które niedawno zmarły w okresie okołoporodowym – czytamy w artykule.

Nieznana wcześniej linia wczesnego człowieka

Naukowcy stwierdzili, że chociaż noworodek na pewno nie był neandertalczykiem, nie można jednoznacznie przypisać go do człowieka rozumnego, a na pewno nie do gatunku, który żyje współcześnie. Badacze uważają, że była to nieznana i nieudokumentowana linia tzw. wczesnego człowieka współczesnego (ang. Early modern human, EMH). Naukowcy twierdzą, że noworodek był prawdopodobnie członkiem populacji EMH, która współistniała z ostatnimi neandertalczykami podczas przejścia od środkowego do górnego paleolitu, ok. 41–45 tys. lat temu.

Naukowcy zwrócili również uwagę, że obecność tej nieznanej linii wczesnego człowieka współczesnego w Grotte du Renne sugeruje, że gatunki te mogły żyć obok neandertalczyków w okresie, gdy pojawiła się kultura szatelperońska. – Jej twórcami mogli być zatem grupy, które składały się ze współżyjącymi ze sobą neandertalczykami i wczesnymi ludźmi – podsumowują autorzy i dodają, że narzędzia z jaskiń mogły być również efektem współpracy ludzi i neandertalczyków.

Źródło: Scientific Reports