Dżdżownice znamy doskonale z ogródków, pól, czy łąk. Najczęściej spotkać je można po deszczu i to właśnie jemu zawdzięczają swą nazwę. W staropolskim języku opady nazywano „deżdż”, a więc były to zwierzęta wychodzące po dżdżu. A skąd wychodzą? Z gleby oczywiście, która jest ich naturalnym środowiskiem.

Co więcej, dżdżownicowate są jednym z ważniejszych czynników wpływających na przewietrzanie i nawożenie ziemi. Pomagają również rozkładać martwy materiał organiczny, uwalniając w ten sposób składniki odżywcze potrzebne roślinom do wzrostu.

Dżdżownice istotnym czynnikiem w uprawie zbóż na świecie

W najnowszym numerze czasopisma naukowego „Nature Communications” ukazał się artykuł autorstwa badaczy z Uniwersytetu Stanowego Kolorado. Naukowcy opisali w nim wnioski ze swoich ostatnich analiz. Okazuje się, że dżdżownice użyźniają gleby znacznie bardziej, niż dotychczas podejrzewano. Zespół Stevena J. Fonte wyliczył, że zwierzęta te mogą być odpowiedzialne nawet za 6,5% światowej produkcji zbóż (m.in. pszenicy, ryżu, kukurydzy i jęczmienia).

Autorzy przeanalizowali mapy populacji różnych gatunków dżdżownic, właściwości gleb i plonów. A także porównali wcześniejsze badania produktywności roślin, aby oszacować wpływ tych stworzeń na światową produkcję upraw. Naukowcy twierdzą, że znaleźli również dowody na to, że dżdżownicowate pomagają również roślinom chronić się przed patogenami glebowymi, stymulując ich mechanizmy obronne. W ten sposób rośliny są zabezpieczane przed chorobami, które mogą prowadzić do spowolnienia wzrostu lub osłabienia plonów.

Aż 6,5% światowej produkcji zbóż

– Wkład dżdżownic w produkcję może być nawet większy. Niestety, niektóre populacje prawdopodobnie są niedoszacowane w wielu miejscach, zwłaszcza w tropikach, ze względu na brak funduszy na badania w niektórych częściach świata – powiedział w rozmowie z AFP prof. Fonte, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Stanowym Kolorado w Stanach Zjednoczonych.

– Dżdżownice to kluczowi inżynierowie ekosystemów glebowych, którzy na wiele sposobów wspierają wzrost roślin. Jednakże ich wkład w światową produkcję rolną nie został wcześniej określony ilościowo. Nasze odkrycia wskazują, że dżdżownice odpowiadają za około 6,5% światowej produkcji zbóż (kukurydzy, ryżu, pszenicy, jęczmienia) i 2,3% produkcji roślin strączkowych, co odpowiada ponad 140 milionom ton rocznie – napisali w artykule badacze.

Ochrona populacji dżdżownic istotnym problemem

140 milionów ton to liczba równa niemal produkcji pszenicy przez Chiny. Kraj ten jest światowym liderem, jeśli chodzi o to konkretne zboże. Odpowiada za 137,7 mln ton. Z kolei Rosja ma w tym roku wyprodukować 120 mln ton zbóż. Czyli mniej niż dżdżownice.

Autorzy twierdzą również, że udział dżdżownic jest szczególnie zauważalny na „globalnym Południu”. Tam zwierzęta te odpowiadają aż za 10% całkowitej produkcji zbóż. Chodzi głównie o region Afryki Subsaharyjskiej. Z kolei w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach uczeni określili udział dżdżownic na 8%.

– Nasze odkrycia sugerują, że dżdżownice są ważnymi czynnikami napędzającymi globalną produkcję żywności. Inwestycje w politykę i praktyki agroekologiczne mające na celu wspieranie populacji dżdżownic i ogólnej różnorodności biologicznej gleby mogą w znacznym stopniu przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rolnictwa – podkreślają badacze ze Stanów Zjednoczonych.

Właśnie dlatego naukowcy zwrócili szczególną uwagę na ochronę tych zwierząt. Współczesne rolnictwo jest w dużym stopniu oparte na używaniu pestycydów, a te substancje te stanowią dla dżdżownic bardzo duże zagrożenie. Warto przypomnieć ubiegłoroczne badania dwóch organizacji non-profit: amerykańskiego oddziału World Society for the Protection of Animals (WSPA) oraz Center for Biological Diversity. Okazuje się, że związki chemiczne zawarte w herbicydach i insektycydach – popularnych pestycydach – są olbrzymim zagrożeniem dla większości zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.

Źródło: Nature Communications.