W Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki wspominamy tych, których już z nami nie ma. Odwiedzamy groby bliskich, zapalamy znicze i modlimy się za ich dusze. Początek listopada to także odpowiedni czas, by poznać najbardziej zadziwiające nekropolie świata. Poniżej przedstawiamy jedną z nich. A dokładniej – historię leśnego cmentarza w Szwecji, który w 1994 roku trafił na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO. 

Jak i kiedy powstał leśny cmentarz Skogskyrkogården?

Skogskyrkogården to jeden z najsłynniejszych leśnych cmentarzy w Europie i na świecie, zlokalizowany w dzielnicy Gamla Enskede na południu Sztokholmu. Druga co wielkości nekropolia w Szwecji, nazywana „gajem dla zmarłych”, liczy powyżej 100 ha powierzchni i mieści ponad 100 tys. grobów. Okalający ją mur mierzy 4000 m. 

Pomysł na jej powstanie zrodził się z inicjatywy tamtejszej rady miasta tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej. W 1915 roku władze szwedzkiej stolicy powierzyły zaprojektowanie cmentarza duetowi Gunnar Asplund i Sigurd Lewerentz. Dla architektów głównym celem było harmonijne połączenie natury i architektury. Choć pierwsza część nekropolii została oddana do użytku pięć lat później, to cała budowa leśnego cmentarza na dawnym żwirowisku oficjalnie zakończyła się dopiero w 1940 r. 

Skogskyrkogården – zdjęcie z 1930 roku / fot. Autorstwa Nieznany – Sigurd Lewerentz, architekt, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8334475

Na terenie Skogskyrkogården – oprócz mogił – znajdują się także obiekty sakralne. Pierwsza kaplica autorstwa słynnego szwedzkiego rzeźbiarza Carla Milesa, czyli Skogskapellet (Leśna Kaplica), została otwarta w 1920 roku. Była ona jednak zbyt mała. Dlatego ratusz wydał pozwolenie na wybudowanie drugiej kaplicy – Uppståndelsekapellet (Kaplica Zmartwychwstania). 

W 1935 r. władze cmentarza podjęły decyzję o wybudowaniu krematorium, którego integralną częścią miały być nowo powstałe kaplice Wiary, Nadziei i św. Krzyża oraz Hala Monumentalna. W inauguracji Skogskrematoriet (Leśne Krematorium) uczestniczył między innymi książę Gustaw VI Adolf, późniejszy król Szwecji.

Skogskyrkogården na liście UNESCO

Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znajduje się 15 obiektów ze Szwecji. Jednym z nich jest cmentarz Skogskyrkogården, który został wyróżniony w 1994 roku na wniosek Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych. Zdaniem ICOMOS, „dzieło Asplunda i Lewerentza w Skogskyrkogården stworzyło nową formę miejsca pochówku, która w zasadniczy sposób wpłynęła na tworzenie innych miejsc pochówku na całym świecie”. 

Przy wejściu na nekropolię umieszczono tablicę informującą w czterech językach, że obiekt jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa. Przypomnijmy, że siedem lat wcześniej, w 1987 roku, leśny cmentarz w Sztokholmie został uznany za „zabytek kulturowy rangi państwowej” przez szwedzki Państwowy Urząd ds. Zabytków. 

Kto jest pochowany na cmentarzu Skogskyrkogården?

Skogskyrkogården jest miejscem wiecznego spoczynku wielu zasłużonych dla nauki, kultury oraz historii Szwecji osobowości. Na leśnym cmentarzu pochowany został jego twórca, Gunnar Asplund, który zmarł w 1940 roku. Oprócz legendarnego szwedzkiego architekta, swoje groby mają tu także m.in.:

  • Greta Garbo – słynna aktorka i gwiazda Hollywood;
  • Lennart Skoglund – piłkarz, dwukrotny medalista mistrzostw świata; 
  • Eyvind Johnson – laureat Literackiej Nagrody Nobla z 1974;
  • Natan Tenenbaum – polski poeta, mieszkający w Szwecji; 
  • Tim Bergling, Avicii – producent muzyczny. 

Skogskyrkogården – pomnik Grety Garbo / fot. Getty Images

Warto wspomnieć, że w okresie letnim (od lipca do września) organizowane są wycieczki po cmentarzu, których współpomysłodawcą jest Muzeum Miasta Sztokholmu.

Co jeszcze zobaczyć w stolicy Szwecji? Kliknij, by poznać wskazówki Travelera

Źródło: Wikipedia, skogskyrkogarden.stockholm.se