Zawiśnięcie w powietrzu i lot wstecz? Tylko ten ptak to potrafi
To jedyne ptaki na świecie, które potrafią latać do tyłu. Ich skrzydła poruszają się w kształcie ósemki, umożliwiając im zawiśnięcie w powietrzu i precyzyjne manewry. Gdzie je spotkamy?
Spis treści:
- Które ptaki latają do tyłu?
- Gdzie żyją kolibry?
Ptaki znajdziemy niemal w każdej możliwej niszy środowiskowej na Ziemi. Stąd też ich różnorodność. Od barwnych szczygłów, przez masywne, nielotne strusie po nurkujące w lodowatych wodach pingwiny. Co ciekawe, tylko jeden ptak w historii ewolucji opanował sztukę lotu do tyłu.
Pod względem biologicznym to jedne z najbardziej zaawansowanych latających maszyn, jakie stworzyła ewolucja. Ich skrzydła poruszają się z zawrotną prędkością – od 20 do nawet 80 uderzeń na sekundę. To pozwala im zawisnąć w powietrzu, przyspieszać w mgnieniu oka, a nawet latać równie sprawnie do przodu, jak i do tyłu. Zwinne manewry w powietrzu ułatwia im też niewielka waga (od 2 do 20 gramów).
Które ptaki latają do tyłu?
O jakich ptakach mowa? O kolibrach. Ich skrzydła nie poruszają się tylko w górę i w dół. Są niemal sztywno osadzone i wyrastają poziomo z korpusu. Dzięki wyjątkowo ruchliwym stawom koliber może wykonywać ruchy skrzydeł przypominające kształt ósemki. To pozwala mu generować siłę nośną zarówno podczas uderzenia w dół, jak i w górę. Niezwykła umiejętność jest zarezerwowana wyłącznie dla tego gatunku.
Manewrowość kolibrów jest tak precyzyjna, że potrafią wcisnąć się przez różnego rodzaju szczeliny. Wystarczy, że złożą skrzydła blisko ciała i niczym pocisk przecisną się przez przeszkodę. W ten sposób omijają zagrożenia.
– Koliber to owad w ciele kręgowca – mówi Tyson Hedrick, biolog z University of North Carolina, autor badania opublikowanego w „Nature” w 2011 roku. – Ma zasadniczo takie same kości ramienia jak my, ale robi coś zupełnie niezwykłego. Porusza skrzydłami jak muszka owocowa, a nie jak gołąb – dodaje.
Kolibry są przykładem ekstremalnej adaptacji ewolucyjnej. Ich zdolności lotnicze są wynikiem milionów lat ewolucji dostosowującej je do życia w środowiskach bogatych w kwiaty. A tam precyzyjny lot jest kluczowy dla zdobywania pożywienia. Aby sprostać wymaganiom energetycznym intensywnego lotu, kolibry posiadają niezwykle wydajny metabolizm. Ich mięśnie lotne charakteryzują się wysoką gęstością mitochondriów i kapilar. To umożliwia im szybkie przetwarzanie cukrów zawartych w nektarze na energię potrzebną do lotu.
Gdzie żyją kolibry?
Niejeden ornitolog marzy o tym, żeby zobaczyć kolibra na wolności. W Europie jest to niemożliwe. Te niewielkie zwinne ptaszki można spotkać wyłącznie za oceanem. Zasięg ich występowania rozciąga się od południowych (a więc i cieplejszych) regionów Alaski aż po Ziemię Ognistą na krańcu Ameryki Południowej.
Warto podkreślić, że kolibry to nie jeden gatunek ani jeden ptak, a cała rodzina Trochilidae. Na świecie opisano około 360–370 gatunków kolibrów. Ich największą różnorodnością może poszczycić się Kolumbia. To nieoficjalne światowe centrum bioróżnorodności tych ptaszków. żyje tam ponad 160 gatunków kolibrów. Nieco mniejsze, ale wciąż imponujące populacje zamieszkują Ekwador, Peru i Brazylię.
Źródła: IFL Science, Nature
Nasz autor
Mateusz Łysiak
Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.