Oto jedno z najbardziej inteligentnych zwierząt świata. Ratel miodożerny to uosobienie sprytu i determinacji
Ratel miodożerny to afrykański drapieżny ssak. Potrafi używać narzędzi i rozwiązywać łamigłówki. Jego odwaga jest tak wielka, że unikają go nawet lwy i lamparty.

Spis treści:
- Ratel miodożerny – występowanie i biologia
- Ratel jest odporny na ukłucia kolców, użądlenia pszczół i jad skorpionów
- Silny, inteligentny i bezczelny
- Stoffel – najsłynniejszy ratel miodożerny
- Niezwykłe legendy o ratelu
Ratel miodożerny to zwierzę owiane legendami i czasem uważane za nieśmiertelne. Chociaż biologia mówi co innego, nietrudno zrozumieć skąd te opowieści się wzięły. Gruba skóra, inteligencja i niezwykła odwaga sprawiają że ratel potrafi wyjść niemal z każdej opresji i upolować niemal każdą ofiarę.
Ratel miodożerny – występowanie i biologia
Ratel miodożerny (Mellivora capensis), znany również jako miodożer, a dawniej pszczoło-jamnik, to jedno z najbardziej fascynujących zwierząt zamieszkujących naszą planetę. Należy do rodziny łasicowatych (Mustelidae), co czyni go krewnym m.in. łasic, gronostajów, soboli, wydr i norek. Nie przypomina jednak małej i delikatnej łasicy – fizycznie jest raczej podobny do rosomaka, z krótkimi szeroko rozstawionymi łapami i chwiejnym chodem, nadającym mu łobuzerski charakter. Jego angielska nazwa „honey badger” (borsuk miodowy) nawiązuje do słabości do miodu oraz niesamowitej zdolności do radzenia sobie w trudnych warunkach.
Ratel zamieszkuje rozległe tereny Afryki, Bliskiego Wschodu i południowej Azji, aż po Półwysep Indyjski. Preferuje obszary suche, takie jak sawanny, półpustynie i stepy, ale można go spotkać również w lasach i na terenach górskich. Ratela wyróżnia jego krępa budowa ciała, czarna sierść na spodzie ciała oraz biała lub szarawa pręga biegnąca od głowy do ogona. Dorosły osobnik osiąga długość od 60 do 80 cm, a jego waga waha się od 9 do 16 kg.
Ratele doskonale kopią w podłożu. Umiejętność tę wykorzystują zarówno do tworzenia głębokich, bezpiecznych nor, jak i tymczasowych legowisk w których mogą m.in. nieco się ochłodzić. Oraz oczywiście także do poszukiwania jedzenia, zarówno małych zwierząt jak i różnych części roślin. Potrafią także świetnie się wspinać i np. plądrować pszczele gniazda czy poszukiwać larw owadów pod korą drzew. Prowadzą przeważnie nocny i samotniczy tryb życia.
Ratel jest odporny na ukłucia kolców, użądlenia pszczół i jad skorpionów
Charakterystyczną cechą ratela jest jego gruba, luźna skóra, pod którą znajduje się wydatna podściółka tłuszczowa, która zapewnia mu ochronę przed ugryzieniami i ukłuciami. Zanim odczuje np. użądlenia pszczół, ma wystarczająco dużo czasu by splądrować ul i najeść się miodu. Nie robią na nim wrażenia także długie kolce jeżozwierzy.
Jak przystało na zwierzę o wysokiej inteligencji, jego dieta jest bardzo zróżnicowana – od owadów, płazów, gadów, ptaków i drobnych ssaków, po miód i jaja. Nie pogardzi także bulwami, korzonkami i owocami. Stwierdzono, że ratele polują też na skorpiony i mogą przetrwać ich ukłucia. To nie wszystko – polują także na jedne z najbardziej jadowitych węży świata – czarne mamby. Prawdopodobnie jady jego ofiar tylko w małych ilościach przenikają do krwiobiegu przez grubą skórę i tłuszcz. Czasem ofiarą ratela bywają żółwie – dostanie się do ich skorup zwierzak traktuje jak kolejną łamigłówkę do rozwiązania. Bywa, że poluje na zwierzęta gospodarskie np. drób, owce lub kozy. Swoje ofiary ratel miodożerny zjada w całości – ze skórą, futrem, piórami i kośćmi.
Silny, inteligentny i bezczelny
Odwaga i determinacja ratela są legendarne, co także wielokrotnie udokumentowano. Kiedy ucieczka jest niemożliwa, potrafi stawić czoła dużo większym przeciwnikom, broniąc swojego terytorium, młodych lub pożywienia. Bez trudu można znaleźć filmy, na których ratele przeganiają dwa lwy, stado szakali, czy wydostają się bez uszczerbku z uścisku szczęk lamparta. W sytuacji bez wyjścia ratel podnosi wysoko ogon, by wydawać się większy, syczy i warczy oraz aktywnie, twarzą w twarz, odgania przeciwnika. Nie waha się, nawet kiedy zwierzęta tak duże jak bydło lub bawoły pojawią się w pobliżu jego nory, szczególnie kiedy znajdują się w niej młode.
Stoffel – najsłynniejszy ratel miodożerny
Ratel miodożerny jest także internetową gwiazdą. Film o ratelu o imieniu Stoffel, żyjącym w centrum rehabilitacji dzikich zwierząt Moholoholo w RPA ma już ponad 34 miliony wyświetleń na YouTube. Sława Stoffela ciągle rośnie i nic w tym dziwnego. Na filmie, fragmencie programu BBC o ssakach łasicowatych sprzed 10 lat, Stoffel pokonuje wszystkie możliwe przeszkody by wydostać się ze swojego wybiegu. Otwiera zabezpieczone skoblem i drutem drzwi, używa gałęzi jako drabiny, a gdy te się kończą – wykopuje z ziemi kamienie, układa je w stos i po nich wydostaje się za ogrodzenie. Kiedy opiekunowie postanawiają dać Stoffelowi towarzystwo drugiego ratela – zwierzaki natychmiast zaczynają współdziałać i uciekać razem. To, co wyczynia Stoffel w produkcji BBC to jednak tylko ułamek możliwości, jakie ratel miodożerny pokazuje w naturze.
Sława Stoffela skłoniła opiekunów z Moholoholo do sprawdzenia jak zwierzak poradzi sobie z rozwiązywaniem trudniejszych zadań. W przezroczystym pojemniku wiszącym wysoko na drzewie umieszczono jedzenie. Po chwili namysłu Stoffel wykorzystał leżącą w pobliżu oponę i bez trudu dostał się do smakołyków. Równie szybko domyślił się jak odblokować długi i wąski pojemnik, w którym jedzenie było umieszczone za przeszkodą. Stoffel wciąż żyje w rezerwacie Moholoholo – skończył 26 lat, dorobił się syna imieniem Stompy i podobno złagodniał na starość.
Niezwykłe legendy o ratelu
Ze względu na jego niezwykły charakter, o ratelu miodożernym nie brakuje mniej lub bardziej zmyślonych opowieści, które należy jednak traktować z dużą rezerwą. Podobno potrafi on przetrwać ukąszenie jadowitego węża zapadając w letarg na kilka godzin. Inna opowieść mówi że ratel odgryza dużo większym od siebie ofiarom genitalia, a potem czeka aż się wykrwawią.
Obalony już popularny mit mówił także o tym, że ratele współpracują z miodowodami – niewielkimi afrykańskimi ptakami, żywiącymi się m.in. pszczołami i woskiem pszczelim. Nie brakuje też legend makabrycznych – w Indiach a także podczas wojny w Zatoce Perskiej pojawiały się plotki że ratele wykopują ludzkie zwłoki.
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.