Geoda w Pulpí, na południowym wschodzie Hiszpanii, to niezwykła przestrzeń w kształcie lejka ze ścianami pokrytymi olbrzymimi kryształami gipsu. Kryształowa jaskinia jest niczym rozświetlona łazienkowa wnęka, ale tak duża, że mieści się w niej kilkanaście osób. Objętość geody to aż 11 metrów sześciennych. Kryształy, które osiągają wysokość 2 metrów, są tak przeźroczyste, że przypominają bryły lodu. W jednym z wydań czasopisma naukowego „Geology” można przeczytać historię powstania tego niezwykłego miejsca.
Z czego zbudowana jest hiszpańska kryształowa jaskinia?
Podobnie jak w przypadku słynnej Kryształowej Jaskini w Naica, zwanej Kryształową Kaplicą Sykstyńską, również geoda w Pulpí jest zbudowana za kryształów gipsu. Do takich wniosków doszedł zespół badaczy pod kierownictwem prof. Juana Manuela García-Ruiz z Uniwersytetu w Grenadzie. Chcąc być bardziej precyzyjnym, należy wyjaśnić, że takie kryształy gipsu tworzą siarczany wapnia z dwoma molekułami wody.
– Ustalenie, co to za formacja było naprawdę trudne. W przeciwieństwie do jaskini w Naica, gdzie tworzący kryształy system hydrotermalny nadal jest aktywny, duża geoda w Hiszpanii jest środowiskiem już skamieniałym – tłumaczy prof. Juan Manuel García-Ruiz.
Hiszpanie przeprowadzili serię badań geologicznych i geochemicznych w opuszczonej kopalni ołowiu Rica w górach Sierra del Aguilón. To tam właśnie w 1999 roku, na głębokości 50 metrów odkryto kryształową jamę. Dzięki dokładnej mapie szybów i sztolni od sierpnia 2019 roku po jaskini mogą spacerować turyści odwiedzający Pulpí.
Zbliżenie na kryształ w hiszpańskiej geodzie. Fot. Hector Garrido
Jak doszło do powstania geody?
Dzięki pracy naukowców ustalono, że kryształy z Hiszpanii uformowały się przy temperaturze ok 20 st. C, na dość małej głębokości pod ziemią. Tam bowiem nadal były odczuwalne wahania ciepła. Te fluktuacje temperatur, pozostając poniżej maksymalnej temperatury rozpuszczania się gipsu (40 st. C) wyzwoliły cykliczne rozpadanie się i rekrystalizację, wzmacniając proces dojrzewania kryształu.
– Trochę to przypomina cykle temperatur podczas kontroli jakości wzrostu kryształów w procesach przemysłowych. Nieprzerwaną dostawę soli do formowania się kryształów zapewniał rozpad anhydrytu, czyli siarczanu wapnia. To mechanizm znany już z tworzenia się kryształów w meksykańskiej jaskini Naica – tłumaczy prof. García-Ruiz.
Czystość chemiczna formacji gipsowych w Pulpí jest tak duża, że nie da się dokładnie oszacować ich wieku. Wiadomo jednak, że kryształy zaczęły rosnąć po wyschnięciu Morza Śródziemnego 5,6 mln lat temu. Mają raczej mniej niż dwa miliony lat, ale na pewno ponad 60 tys. lat. Taki jest wiek węglanowej skorupy pokrywającej jeden z nich. Sama jaskinia znajduje się w warstwie skał węglanowych z epoki triasu.
Jak zwiedzić geodę w Pulpí?
Pulpí to urocze miasteczko położone na południowo-wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, łatwo dostępne z miast Costa del Sol, takich jak Almeria, Murcja czy nawet Granada. Najbliższym dużym lotniskiem jest Międzynarodowe Lotnisko Almeria, które ma dobre połączenia z różnymi miastami europejskimi. Po przylocie do Almerii możesz wypożyczyć samochód, wziąć taksówkę lub skorzystać z lokalnego autobusu, aby dotrzeć do Pulpi.
Oto jak zaplanować wizytę w jaskini
- Centrum Geody – rozpocznij swoją podróż w Centrum Geody, które pełni funkcję wejścia do jaskini. Tutaj możesz zakupić bilety, dowiedzieć się o geologicznej historii tego miejsca i zwiedzić interaktywne wystawy, które dostarczą informacji na temat procesu tworzenia tych niezwykłych formacji kryształów.
- Wycieczki z przewodnikiem – najlepszym sposobem na zwiedzanie geody są wycieczki z przewodnikiem. Wykwalifikowani przewodnicy prowadzą turystów przez sieć tuneli i komór wewnątrz geody, dzieląc się fascynującymi faktami na temat jej powstania, kryształów i procesów geologicznych. Wycieczki te są dostępne w wielu językach, co pozwoli ci w pełni docenić to doświadczenie.
- Komora Kryształowa – główną atrakcją wizyty jest pobudzająca wyobraźnię komora kryształowa, w której można zobaczyć błyszczące i przezroczyste kryształy. Szczególne wrażenie robią oświetlane przez naturalne światło.
- Środki bezpieczeństwa – załóż wygodne, zamknięte buty i zabierz ze sobą lekką kurtkę, ponieważ temperatura wewnątrz geody może być niższa niż na zewnątrz. Przestrzegaj wytycznych dotyczących bezpieczeństwa udostępnianych przez organizatorów wycieczek, aby zagwarantować bezpieczną i przyjemną wizytę.
- Pamiątki i wspomnienia – nie zapomnij odwiedzić sklepu z pamiątkami w Centrum Geody, gdzie można zakupić pamiątki i upominki związane z geodą.
Źródło: National Geographic.
