Wielki wybuch, wola Boga, a może śmierć boskiej istoty? 5 mitów o powstaniu człowieka i świata

Stówrca

Wielkie religie księgi, czyli chrześcijaństwo, judaizm i islam mają wspólną opowieść o początkach świata. W “Księdze Rodzaju” Bóg wypowiada słowa “niech się stanie światłość” (łac. - fiat lux) oddzielając światło od mroku i tym samym tworząc czas. Przez kolejne sześć dni tworzy świat i żyjące istoty, które poucza by żyły i się rozmnażały. Inne wersje mówią o tym jak Bóg stworzył Adama z gliny, a z jego żebra – Ewę. Pierwsza para żyła w ogrodzie Edenu do czasu gdy spożyli zakazany owoc z Drzewa Wiadomości Dobra i Zła. Bóg wcześniej zabronił im go jeść. Wraz z zerwaniem i zjedzeniem owocu pojawił się grzech, nieposłuszeństwo i zło na świecie.  

Fot. Lucas Cranach – Adam i Ewa w Rajskim Ogrodzie / Wikimedia Commons

Równowaga na początku

Jeden z chińskich mitów opisuje świat na samym początku jako kosmiczne jajo, stworzone z dwóch idealnie zrównoważonych przeciwieństw: yin i yang. Wewnątrz jaja wzrastała boska istota imieniem P'an Ku. Gdy jajo stało się dla niego za małe P'an Ku wyszedł z niego i zaczął tworzyć świat. Wykopał doliny, wyznaczył rzekom bieg, wzniósł góry – wszystko z pomocą młota i własnych rąk. Jednak dzieło stworzenia mogło zakończyć się dopiero po jego śmierci. Gdy umarł jego ciało stało się ziemią, kości skałami, oczy słońcem i księżycem, a głowa niebem. Na końcu pot i łzy boskiej istoty, które spadły na ziemię i się wymieszały, stworzyły człowieka.

Fot. Rycina przedstawiająca Pangu / Wikimedia Commons

Ofiara

Najstarszy tekst wedyjski w religii hinduistycznej – Rygweda – opisuje historię Puruszy. Ten, który ma tysiąc głów, oczu i stóp był bóstwem, z którego inni bogowie stworzyli materialny świat. Poświęcili Puruszę, a z jego ciała formowali zwierzęta, żywioły, trójkę innych bogów oraz wszystkie kasty społeczeństwa hinduskiego. Później powstał inny mit zawierający trójcę bóstw stwarzających świat: Brahma (stworca), Wisznu (ten, który chroni) i Sziwa (ten, który niszczy). Wszystkie trzy tworzą krąg życia i śmierci, który napędza cały świat.

Fot. Spisana Rygweda na papierze z XIX wieku / Wikimedia Commons 

Woda życia

Egipcjanie znali wiele mitów tłumaczących powstanie świata. Wszystkie jednak prowadzą do motywu Nun – pramaterii, z której wzięło się całe życie, utożsamianej z wodą. Pierwsze bóstwo, które się z niej wyłoniło to dwupłciowy Atum. Stworzył on Szu, boga powietrza i Tefnut - boginię wilgoci. Ze związku tych dwojga natomiast powstał Geb (bóg ziemi) oraz Nut (bogini nieba). Połącznie się tego rodzeństwa z kolei (kazirodztwo w starożytnym Egipcie było powszechne wśród najpotężniejszych) dało początek wielu innym bogom. Gdy świat powstawał Szu i Tefnet zagubili się w ciemności. Atum ruszył na ich poszukiwania, a gdy wrócili rozpłakał się z radości. Z tych łez, gdy tylko zrosiły ziemię, powstali pierwsi ludzie.

Fot. Shutterstock

Trzy próby

Legenda Majów mówi o Kukulkanie: pierzastym wężu (odpowiednik azteckiego Quetzalcoatla), który stoi za stworzeniem świata i ludzi. Na początku stworzył zwierzęta, jednak był zawiedziony, bo żadne z nich nie umiało wyrazić uwielbienia dla boga. Pierzasty Wąż zdecydował, że stworzy kogoś, kto będzie mógł go wyznawać. 

Najpierw ulepił człowieka z gliny, ale gdy ten próbował coś powiedzieć natychmiast się rozpadał. Kolejna próba to człowiek z drewna i choć ten potrafił mówić to niestety miał pustą głowę i serce. Jego słowa nie znaczyły nic. Za trzecim razem bóg stworzył człowieka z mąki kukurydzianej i wreszcie odniósł sukces. Kukurydziany człowiek umiał czuć, mówić i myśleć, a co najważniejsze: czcić swojego stwórcę. Kukulkan stworzył także kobietę, by zapewnić ludzkości możliwość przetrwania.

Fot. Wikimedia Commons