Jednym z takich klejnotów architektury jest znajdujące się w regionie Wenecji miasto Palmanova. Dziś żyje tam nieco ponad 5 tysięcy ludzi, a miasto jest wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Carlo Goldoni (1707-1793), który odwiedził to „miasto w kształcie gwiazdy", stwierdził: „Jest to jedna z najsolidniejszych i najbardziej godnych uwagi fortec w Europie. Fortyfikacje są tak dobrze wykonane i uporządkowane, że cudzoziemcy przyjeżdżają tu z ciekawości, aby podziwiać je jako arcydzieło architektury wojskowej".

„Miasto w kształcie gwiazdy”

Zbudowana przez Republikę Wenecką w 1593 roku twierdza została zaprojektowana przez zespół architektów wojskowych pod kierownictwem Giulio Savorgnana. W 1797 roku została zdobyta przez Austriaków, a w następnych latach często zmieniała właścicieli: w 1805 roku trafiła pod panowanie Francji, w 1814 roku została odzyskana przez austriackich Habsburgów, a w 1866 roku stała się częścią Królestwa Włoch.

„Idealne miasta"

Palmanova, o kształcie dziewięcioramiennej gwiazdy, jest jednym z najbardziej cenionych przez znawców „idealnych miast", które powstawały w okresie renesansu. To były czasy, w których w zasobnych regionach Europy powstawały takie nowatorskie, pełne wyobraźni projekty. W okresie renesansu pojawiło się wiele utopijnych idei, dotyczących rozwoju społecznego jak i architektury z której miało ono korzystać. Wywodzący się z Florencji architekt Filarete zaprojektował miasto o koncentrycznym kształcie i promieniście rozchodzących się ulicach wcielając w życie utopijne idee żywe w tamtym czasie, które nazwał Sforzinda. Stało się ono największą inspiracja przy budowie Palmanovy. Każda droga był starannie wymierzona a każda osoba miała mieć do dyspozycji równą ilość ziemi za którą ponosiła odpowiedzialność. Na okrągły kształt Palmanovy bardzo duży wpływ miał oczywiście fakt, że miejsce to zostało zaprojektowane jako fort. Jego ściany są ustawione pod kątem, tak aby oblegający go wróg nie mógł się łatwo dostać w głąb.