Igrzyska olimpijskie to nie tylko sport
Jak opisywaliśmy niedawno, organizacja igrzysk olimpijskich i budowa wszystkich obiektów niezbędnych do ich rozegrania to niebagatelne wyzwanie. Jeśli nie jest podjęte przez kompetentne rządy i komitety organizacyjne, może przerodzić się w poważny problem finansowy i infrastrukturalny na lata. Historia igrzysk pokazuje jednak, że jeśli podejdzie się do ich organizacji rzetelnie i z głową, mogą być wspaniałym wydarzeniem, które na długo po zakończeniu zawodów sportowych przynosi korzyści organizatorom. Ogromne znaczenie w tej kwestii mają olimpijskie budowle, które mogą służyć nie tylko wszechstronnym celom przez lata, ale same w sobie mogą stanowić wartościowe dziedzictwo. Ich architektura i nowatorskie rozwiązania technologiczne mogą stanowić wizytówkę gospodarza i inspirację dla innych nie mniej niż sukcesy sportowe. Od czasów starożytnych przecież, okazałe budowle stanowią źródło dumy dla całych narodów i państw. Nic dziwnego, że globalna impreza sportowa, do organizacji której potrzebne są ogromne stadiony i inne obiekty stanowi doskonałą sposobność do pokazania się światu. Wielu gospodarzy świetnie wykorzystało tą okazję a igrzyska, które organizowali do dziś są kojarzone m.in. właśnie z niezwykłymi dziełami architektury, na których były rozgrywane.
Poniżej wybór najbardziej okazałych i ciekawych obiektów olimpijskich.
Przedwojenny monumentalizm
Pierwszymi, igrzyskami o naprawdę dużym rozmachu były te rozgrywane w Los Angeles w 1932 roku. Już wtedy, to miasto było ogromną i znaczącą metropolią rosnących w siłę Stanów Zjednoczonych. Co ciekawe stadion stanowiący główną arenę tej imprezy nie powstał z myślą o niej. Został bowiem zbudowany już kilkanaście lat wcześniej. Jego monumentalny, styl doskonale się starzeje. Jest to jedyny stadion, który będzie areną aż trzech igrzysk olimpijskich (1932, 1984 i 2028).
Innym imponującym obiektem jest stadion olimpijki w Berlinie. Co prawda igrzyska rozgrywane w nazistowksich Niemczech nie kojarzą się najlepiej, ale sam stadion naprawdę robi wrażenie! W 1936 roku jego pojemność wynosiła 100 000 widzów! Dwupoziomowe, rozległe trybuny (dziś przykryte dachem) tworzą owalną nieckę, która nawet dziś robi wrażenie. Zbudowany z kamienia, w prostym, by nie powiedzieć surowym stylu, z szerokimi holami i kolumnadą otaczającą cały obiekt, jest wizytówką przedwojennej architektury. Jego charakterystyczną cechą był wysoka wieża z dzwonem na jej szczycie.
Powojenna nowoczesność
W 1964 roku igrzyska były organizowane przez Tokio, które jest chyba pierwszym gospodarzem, który zaprezentował światu obiekt o niespotykanym wcześniej, futurystycznym kształcie. Mowa o hali sportowej znanej jako Yoyogi National Gymnasium. Łącząc japońską estetykę z zachodnim modernistycznym stylem, budowla przypomina nieco skorupę ślimaka, albo kadłub żaglowca. W momencie otwarcia, była to budowla z największym podwieszanym dachem na świecie. Jego dynamiczna forma zapewniła nieśmiertelność architektowi Kenzo Tange. Obecnie jest to jedno z najpopularniejszych miejsc turystycznych w Tokio, które wciąż pozostaje areną goszczącą sport czy pokazy mody.
Najsłynniejszym i najbardziej śmiałym architektonicznie obiektem w całej chyba historii igrzysk jest stadion olimpijski w Monachium, arena igrzysk w 1972, której autorem jest architekt Otto Frei. Jego dach wyglądający jak rozpięta na linach tkanina lub pajęczyna, przykrywa połowę trybun stadionu oraz część parku olimpijskiego i pobliską halę sportową. Do dziś, to jedna z najbardziej charakterystycznych konstrukcji architektonicznych, nie tylko w świecie igrzysk. W założeniu miała ona imitować Alpy i stanowić przeciwwagę letnich igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku, które odbyły się w czasach panowania reżimu nazistowskiego. Rozłożyste i przejrzyste zadaszenie miało symbolizować nowe, demokratyczne i optymistyczne Niemcy.
Koniec XX w. i śmiałe wizje na XXI w.
Innym, ciekawym obiektem olimpijskim jest stadion olimpijski w Barcelonie. Zbudowany jeszcze w 1927 roku na Wystawę Światową i w związku ze staraniami Barcelony o organizację igrzysk w 1936, stał się areną tej imprezy w 1992 roku. Odnowiony w tym celu po latach zaniedbań wyróżnia się zachowaną eklektyczną fasadą przywołującą na myśl dzieła Gaudiego. Z zewnątrz, dzięki niej wygląda bardziej jak pałac czy muzeum niż stadion sportowy.
Najnowszym ze spektakularnych obiektów olimpijskich jest „Ptasie Gniazdo" z igrzysk w Pekinie w 2008. To obiekt z innej ery, wykorzystujący nowatorskie technologie i materiały, bez których jego powstanie nie byłoby możliwe. Pomijając jego propagandową rolę jako symbolu rosnącej potęgi Chin, jest naprawdę niezwykłym stadionem. Skomplikowana plątanina metalowych przęseł, które w istocie wyglądają jak ptasie gniazdo uwite z gałązek to dziś jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli XXI w. architektury i jej możliwości.
