Ostatnie wykopaliska w odlewni brązu z okresu Wschodniego Zhou (ok. 770-220 p.n.e.) w Guanzhuang w prowincji Henan w Chinach dostarczyły glinianych form do odlewania monet. Właściwości techniczne form wskazują, że miejsce to funkcjonowało jako mennica produkująca znormalizowane monety. Systematyczne datowanie radiowęglowe (AMS) wskazuje, że dobrze zorganizowane mennictwo rozwinęło się około 640-550 r. p.n.e., co czyni Guanzhuang najstarszym na świecie znanym, stanowiskiem menniczym. Odkrycie to dostarcza nowych, ważnych danych n.t. początków monetyzacji w starożytnych Chinach.
Rozwój w produkcji standaryzowanych monet z metalu był kamieniem milowym w historii gospodarczej ludzkości. Choć w wielu kulturach waluty towarowe lub ważone metale szlachetne (np. zboże, srebro) pełniły podstawowe funkcje monetarne, dostępność monet znacząco zmieniła kształt relacji gospodarczych i społecznych, zarówno pod względem materialnym, jak i ideologicznym. Monety nie tylko promowały wymianę handlową, ale także dostarczały społecznościom ludzkim nowych sposobów oceny bogactwa, prestiżu i władzy.
„Monety szpadlowe"
Uważa się, że najwcześniejsze monety były bite w Chinach, w Lidii (w zachodniej Azji Mniejszej) i Indiach. Spośród nich, moneta w postaci małej, metalowej tabliczki w kształcie szpadla z wydrążoną rączką, wybita w Chinach jest prawdopodobnym kandydatem na pierwszą metalową monetę w historii. „Moneta szpadlowa” była imitacją praktycznej metalowej łopaty, ale jej cienkie ostrze i niewielki rozmiar wskazują, że nie pełniła ona funkcji użytkowej. Wcześniejsze „monety szpadowe” miały delikatną, pustą w środku nasadkę, przypominającą metalową łopatę lub szpadel. Kilka wersji „monet szpadlowych” krążyło po chińskich równinach centralnych aż do ich zniesienia przez pierwszego cesarza Qin w 221 r. p.n.e. Różne scenariusze dotyczące daty pierwszego pojawienia się monet szpadlowych wahają się w granicach około 750-500 p.n.e. Podobnie jak w przypadku monety lidyjskiej, przyczyną braku jednoznacznego datowania jest fakt, że dotychczasowe badania nad wczesnymi monetami w dużej mierze opierały się na badaniach związanych z obiegiem lub przechowywaniem pieniądza, a nie z dobrze udokumentowanych i bezpiecznie datowanych pism związanych z produkcją monet.
Mennica częścią odlewni brązu
Informacje archeologiczne dotyczące miejsc wczesnego mennictwa są nieliczne. W przypadku Chin sugerowano, że dwa miejsca bicia „monet szpadlowych”, w Xintian i Xinzheng, datowane są na środkowy lub późny okres Chunqiu (ok. 650-500 p.n.e.), ale w obu przypadkach proponowane daty oparte są wyłącznie na dowodach ceramicznych i nie zostały potwierdzone datowaniem radiowęglowym. Co więcej, brak bezpośrednich dowodów na bicie monet w tych miejscach utrudnia nam zrozumienie procesów społeczno-gospodarczych leżących u podstaw powstania znormalizowanej monety w Chinach.
Odkrycie starożytnej mennicy do odlewania znormalizowanych „monet szpadlowych” w Guanzhuang jest istotne, ponieważ, na tym stanowisku archeologicznym odzyskano pozostałości z różnych etapów procesu menniczego. Mennica była częścią dobrze zorganizowanej odlewni brązu prowadzonej pod auspicjami państwa Zheng. Systematyczne datowanie radiowęglowe AMS pozwala obecnie wskazać pojawienie się znormalizowanej monety w Chinach na około 640-550 p.n.e.
