Niesporczaki są naprawdę niezwykłymi organizmami. Są malutkie – ich ciała mają długość od 0,01 do 1,2 milimetra. Ich rozmiary są niewielkie i nie są zbyyt urodziwe, ale zdolności przetrwania jakie posiadają są naprawdę imponujące. Są bowiem w stanie przetrwać niemal wszystko. Niesporczaki uznawane są za najbardziej odporne na warunki zewnętrzne ze wszystkich znanych nam organizmów. Kiedy warunki stają się niesprzyjające, mogą wyschnąć, przekonfigurować swoje ciała i wejść w stan zwany desykacją czyli ograniczonej ruchliwości na całe lata. Niestraszne są im mroźne temperatury, brak tlenu, wysokie ciśnienie, próżnia kosmiczna, promieniowanie kosmiczne. Są również w stanie znieść gotowanie, brak wody przez okres ponad stu lat! Niesporczaki zdołały przetrwać wszystkie masowe wymierania w historii życia na Ziemi. Jednak ich historia ewolucyjna jest wciąż tajemnicą.
Okaz sprzed 16 mln lat
Niesporczak znaleziony w dominikańskim bursztynie mierzy niewiele ponad pół milimetra długości. Okaz pochodzi z miocenu, czyli ery sprzed około 16 milionów lat. Jest to dopiero trzeci zachowaną w bursztynie przedstawiciel tego gatunku. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest według naukowców fakt, iż ich organizmy nie produkują minerałów, które mogłyby przetrwać długie okresy czasu. „Dla paleontologów są one niczym nieuchwytny gatunek–widmo, na skamieniałości którego praktycznie nie trafiamy”, mówi biolog Phil Barden z Instytutu Technologicznego New Jersey, który dodaje: „Odkrycie skamieniałego niesporczaka to wydarzenie, które zdarza się raz na pokolenie! Tym co jest w tym wypadku tak niezwykłe, to fakt, że niesporczaki są wszechobecną starożytną linią organizmów, które były na Ziemi już w czasach ekspansji lądowej roślin przez cały okres bytowania na niej dinozaurów”.
Odkryty okaz jest, według badaczy, najlepiej zobrazowaną skamieliną niesporczaka na jaką natrafiono. Na zdjęciach wyraźnie widać małe pazurki tego organizmu, a także jego aparat gębowy, który jest jednocześnie jelitem przednim. To spowodowało, że naukowcy zdali sobie sprawę, że mają do czynienia z wyjątkowym okazem. „Mimo, że na zewnątrz ten niesporczak wygląda jak współczesny osobnik tzw. „konfokalnej mikroskopii laserowej” mogliśmy zobaczyć, że ma unikalną organizację jelita przedniego, która uzasadniła utworzenie nowego rodzaju w ramach istniejącej grupy nadrodzin niesporczaków", mówi specjalista badający ten gatunek na Uniwersytecie Harvarda, Marc Mapalo. Oznacza to również, że naukowcy mają teraz świetną okazję, by lepiej zbadać zmiany ewolucyjne, jakie niesporczaki przeszły w ciągu milionów lat.
Mamy jeszcze mnóstwo do odkrycia
Odkrycie potwierdza również, że bursztyn może służyć jako niewykorzystany dotychczas zasób skamieniałości niesporczaków. Ponieważ zwierzęta te mają tendencję do zamieszkiwania wilgotnych środowisk, gdzie w przeszłości mogły rosnąć drzewa i ponieważ ich maleńkie ciała nie są w stanie przetrwać jako skamieniałości (lub być może niesporczaki żyją wiecznie, bo to też jest całkowicie prawdopodobna możliwość), bursztyn wydaje się być najlepszym materiałem, w którym można poszukiwać ich szczątków z nadzieją na sukces. Ze względu na ich mikroskopijne rozmiary, możliwe jest, że skamieniałości niesporczaków w innych złożach bursztynu mogły zostać po prostu przeoczone. Badacze mają nadzieję, że ich odkrycie może teraz zainspirować innych do przyjrzenia się bliżej próbkom bursztynu, w nadziei, że odkryją nowe pozostałości tych niezwykłych organizmów i dowiedzą się o nich więcej.
Wspomniany wcześniej biolog Barden, mówi: „Jesteśmy dopiero na początku drogi, jeśli chodzi o zrozumienie żywych niesporczaków, zwłaszcza w miejscach takich jak Karaiby, gdzie nie były one dotychczas badane. To badanie przypomina też, że wciąż wiemy bardzo mało o żyjących obecnie gatunkach na naszej planecie".
Badania o których mówi artykuł zostały opublikowane w Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences.
