Atlantyckie wybrzeże Brazylii jest zamieszkane przez blisko 160 mln ludzi, co stanowi niemal trzy czwarte populacji tego kraju. Las Atlantycki (por. Mata Atlântica) to rozległe obszary, które są jednym z najbardziej różnorodnych biologicznie terenów na Ziemi. Stanowią jeden z rezerwatów biosfery UNESCO oraz „brazylijskie dziedzictwo naturalne” według zapisów Programu Ochrony Środowiska ONZ. Jak stwierdza badanie opublikowane w 2018 roku, doszło do utraty niemal 80% pierwotnego obszaru Mata Atlântica z powodu wyrębów i ekspansji rolniczej, co sprawiło, że stał się jednym z głównych celów inicjatyw odtworzeniowych. 
 

Pakt na rzecz Odnowy Lasów Atlantyckich

Najistotniejszym z nich jest Pakt na rzecz Odnowy Lasów Atlantyckich. To projekt skupiający wiele podmiotów na rzecz odnowy lasów w Brazylii. Organizacja ta ma zamiar naturalnie odnowić 1,5 miliona hektarów terenów, które zostały wylesione. To aż o pół miliona więcej niż ta organizacja zobowiązała się w ramach tzw. „Wyzwania z Bonn” do 2020 roku. Jeżeli obecne tempo zostanie utrzymane i odnowione już lasy przetrwają (czyli nie zostaną ponownie wycięte) do 2023 r. pakt będzie na najlepszej drodze do osiągnięcia swojego ostatecznego celu jakim jest naturalna regeneracja 15 mln hektarów Puszczy Atlantyckiej do roku 2050.

„Dobre wyniki, które obserwujemy do tej pory, wynikają z połączonych wysiłków wszystkich zaangażowanych podmiotów, w tym organizacji pozarządowych, decydentów i właścicieli gruntów" mówi Renato Crouzeilles, starszy menedżer w Międzynarodowym Instytucie Zrównoważonego Rozwoju (IIS) w Rio de Janeiro. Jak dodaje: „zdecentralizowana struktura paktu pozwoliła tej organizacji kontynuować regenerację pomimo zmiennej koniunktury czy zmieniających się rządów".

Według badania z 2020 roku, potencjał tkwiący w procesie naturalnej regeneracji, procesu który daje rodzimym gatunkom możliwość ponownego zasiedlenia odnowionych terenów przy niewielkim wsparciu, jest w przypadku Lasu Atlantyckiego jest ogromny. Jak zakładają naukowcy do roku 2035, połączone naturalne i wspomagane wysiłki na rzecz odnowienia lasu może ożywić aż 21,6 mln hektarów lasów. To pozwoliłoby na zmniejszenie kosztów jakie pochłaniają procesy odnawiania lasów o 90,6 mld dolarów w porównaniu z samymi inicjatywami sadzenia drzew. Działania te mogłyby również zmniejszyć średnią liczbę gatunków zagrożonych wyginięciem o 63,4. 

ekoregion Lasów Atlantyckich (creative commons)
 

Naturalne odnawianie lasów jest najbardziej opłacalne

Naturalne odnawianie lasów jest najbardziej opłacalną strategią odnawiania lasu, jak stwierdza  raport organizacji IIS, CIFOR i Conservation International. W porównaniu z sadzeniem drzew, naturalne odnawianie zmniejsza koszty o ponad 70% i nie wymaga specjalnego szkolenia personelu. Pakt na rzecz Odnowy Lasów Atlantyckich wykorzystał okazję do rewitalizacji lasów rozciągających się też poza granice Brazylii, aż po Argentynę i Paragwaj. Aby jednak odnowione lasy mogły przetrwać, naukowcy muszą wiedzieć, dlaczego w ogóle dochodzi do wylesiania. W jaki sposób można przekonać lokalną ludność i inne grupy interesu do pozostawienia regenerujących się lasów w spokoju przez dłuższy czas? „Rozmawialiśmy z właścicielami gruntów, aby dowiedzieć się, jakie zachęty lub programy mogłyby zmienić nastawienie tych, którzy wycinają drzewa" – mówi Crouzeilles – „ludzie powoli akceptują te pomysły, ale pozostało jeszcze wiele pracy u podstaw". Miejscowi, którzy polegają na wycinaniu lasów wtórnych w celu ekspansji rolniczej, produkcji drewna lub prac pozwalających się im utrzymać, mogliby zarobić w ramach PES w zamian za pozostawienie drzew na miejscu. „Ukierunkowane kampanie edukacyjne prowadzone przez grupy społeczeństwa obywatelskiego, takie jak Pakt, mogłyby również zachęcić do przyjęcia bardziej zrównoważonych praktyk na poziomie społeczności”, twierdzi Crouzeilles.

Rozwiązanie tego problemu nie będzie proste. Ostatecznie, wiele różnych pomysłów będzie musiało zostać wcielonych w życie, by lasy mogły przetrwać, takich jak płatności za świadczenie usług ekosystemowych (PES) przyczyniających się do przetrwania lasów, alternatywne rozwiązania w zakresie źródeł utrzymania ludności żyjącej na tych terenach i kampanie zwiększające świadomość ludzi na temat tego, jak ważne jest środowisko naturalne.