Amazonia emituje więcej gazów cieplarnianych niż pochłania

Amazonia zaczęła obecnie emitować więcej dwutlenku węgla niż jest w stanie wchłonąć. Po raz pierwszy przypuszczenia te zostały potwierdzone przez naukowców. Według badań, ilość emisji za jaką odpowiada Amazonia wynosi około miliard ton dwutlenku węgla rocznie.

Większość emisji dwutlenku węgla powodowana jest przez pożary ostatnio coraz częściej szalejące w tym regionie. Wiele z nich jest celowo wzniecanych przez lokalnych rolników w celu oczyszczenia terenu pod produkcję wołowiny i soi. Te towary stanowią dla nich źródło utrzymania, więc walka z tym procederem jest bardzo trudna. Hodowcy ci starają się w ten sposób powiększyć tereny z których mogą czerpać dochód, więc kwestie związane z globalnym ociepleniem, czy nawet ewentualne konsekwencje z którymi mogliby się spotkać ze strony władz (na co z wielu powodów szanse są niewielkie) niewiele ich obchodzą.  Oprócz pożarów, również wyższe temperatury i dotkliwe susze oznaczają, że południowo-wschodnia Amazonia stała się źródłem emisji CO2, a nie jego pochłaniaczem. Rosnące drzewa i rośliny pochłonęły około jednej czwartej wszystkich emisji paliw kopalnych od lat sześćdziesiątych, przy czym Amazonia odgrywa w tym główną rolę jako największy las tropikalny na naszej planecie. Utrata zdolności Amazonii do wychwytywania CO2 z atmosfery jest wyraźnym ostrzeżeniem, że ograniczenie emisji z paliw kopalnych jest dziś jeszcze pilniejsze niż kiedykolwiek.  

W badaniach poziomu CO2 w ciągu ostatniej dekady wykorzystano małe samoloty mogące wznieść się na wysokość do 4500 m nad lasem, co pozwala na uzyskanie bardzo szczegółowych danych. To pozwala uzyskać obraz tego, jak zmienia się cała Amazonia. Poprzednie przypuszczenia wskazujące na to, że Amazonia może stać się źródłem CO2 były oparte albo na danych satelitarnych, które jednak mogą być zniekształcone przez zachmurzenie, które zasłania badany obszar albo na pomiarach naziemnych drzew, które mogą jednak objąć tylko niewielką część tego ogromnego regionu.

 

To ostatni moment, by zacząć działać

Badania obejmowały wykonanie 600 tzw. pionowych profili CO2 i tlenku węgla, który jest wytwarzany przez pożary, w czterech miejscach w brazylijskiej Amazonii od 2010 do 2018 roku. Okazało się, że pożary produkują około 1,5 mld ton CO2 rocznie, podczas gdy wzrost lasu usuwa 0,5 mld ton. Pozostawione w atmosferze 1 mld ton odpowiada rocznym emisjom całej Japonii, piątego co do wielkości emitenta gazów cieplarnianych na świecie! 

Naukowcy alarmują, że odkrycie, iż część Amazonii emituje węgiel nawet jeśli nie dochodzi do pożarów jest szczególnie niepokojące i powinno stanowić impuls do działania. Stwierdzili, że jest to najprawdopodobniej wynik corocznego wylesiania będącego dziełem człowieka  i pożarów, które sprawiają, że sąsiednie lasy są bardziej podatne na zagrożenia w następnym roku. Drzewa przyczyniają się do zwiększenia wilgoci i występowania większości deszczów w tym regionie, więc mniej drzew oznacza bardziej dotkliwe susze i fale upałów oraz więcej śmierci drzew i kolejnych pożarów, które wśród martwych, suchych drzew rozprzestrzeniają się z wyjątkową łatwością.

„To naprawdę imponujące badanie" - powiedział prof. Simon Lewis z University College London. Latanie co dwa tygodnie i utrzymywanie spójnych pomiarów laboratoryjnych przez dziewięć lat to niesamowity wyczyn". „Dodatnie sprzężenie zwrotne, gdzie wylesianie i zmiany klimatyczne napędzają uwalnianie węgla z pozostałych lasów, które wzmacniają dodatkowe ocieplenie i większą utratę węgla, jest tym, czego naukowcy obawiali się, że się wydarzy" - powiedział. „Teraz mamy mocne dowody na to, że tak się dzieje".

Globalne ocieplenie przyspiesza

„Historia z południowo-wschodniej Amazonii jest kolejnym ostrzeżeniem, że ocieplenie klimatu przyspiesza." Prof. Scott Denning, na Colorado State University, powiedział, że kampania badawcza z powietrza była iście heroiczna. „Na południowym wschodzie las nie rośnie już szybciej niż umiera. To bardzo zła wiadomość - posiadanie najbardziej produktywnego pochłaniacza dwutlenku węgla na planecie, który na naszych oczach zmienia się na jego źródło oznacza, że musimy wyeliminować paliwa kopalne szybciej niż myśleliśmy." Badanie satelitarne opublikowane w kwietniu wykazało, że brazylijska Amazonia w ciągu ostatniej dekady uwolniła do atmosfery prawie 20% więcej dwutlenku węgla niż pochłonęła. Badania, które śledziły 300 000 drzew przez 30 lat, opublikowane w 2020 r., wykazały, że lasy tropikalne pobierały mniej CO2 niż wcześniej. Denning powiedział: „Są to uzupełniające się badania z radykalnie różnymi metodami, które prowadzą niestety do bardzo podobnych wniosków".

„Najgorsze jest to, że jako ludzkość, nie wykorzystujemy  nauki do podejmowania decyzji" - powiedział naukowiec. „Ludzie myślą, że przekształcenie większej ilości ziemi na użytek rolnictwa będzie oznaczało większą produktywność, ale w rzeczywistości tracimy produktywność z powodu negatywnego wpływu na opady deszczu, które z kolei przyczyniają się do osłabienia lasów tropikalnych, a to rujnuje cały ekosystem od którego jesteśmy wszyscy zależni".