Położone około 25 km od Neapolu Pompeje to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych nie tylko we Włoszech, ale i w całej Europie. Ruiny starożytnego miasta znajdują się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie tylko z uwagi na ich wiek. Pompeje zostały zniszczone w 79 r. przez erupcję Wezuwiusza. Przez to, że popiół wulkaniczny zatrzymał w czasie część miejskiej infrastruktury, a nawet ludzi i zwierzęta, archeolodzy otrzymali wyjątkowy wgląd w to, jak wyglądało życie codzienne miasta.
I choć od tragicznej w skutkach erupcji minęły już prawie 2 tys. lat, badacze nadal odkrywają kolejne tajemnice Pompejów. Dopiero w 2022 r. naukowcy po raz pierwszy w historii dokonali sekwencjonowania genomu jednej z ofiar katastrofy. Udało im się nawet ustalić, na jaką chorobę człowiek cierpiał przed śmiercią.
Najnowsze odkrycie rzuca nowe światło na wierzenia mieszkańców Pompejów. Ponownie nie obyło się bez niespodzianki.
Pompeje nieznane. W co wierzyli mieszkańcy miasta?
Archeolodzy prowadzący wykopaliska w świątyni Izydy w Pompejach odkryli pozostałości rytualnej uczty, podczas której zjedzono dziesiątki ptaków. Po co? Badacze sugerują, że najprawdopodobniej po to, aby udobruchać boginię po zmniejszeniu rozmiaru jej świątyni. Znalezisko dostarcza nieznanych wcześniej faktów na temat kultu zwierząt i fascynacji ptakami w I wieku n. e. Co prawda Cyceron czy Liwiusz pisali o wykorzystywaniu ptaków w wielu rytuałach, jednak do tej pory szczątki zooarcheologiczne nie były wiązane z jednym bóstwem.
Wśród znalezionych szczątek dominuje kurczak. Badacze zidentyfikowali również gęsi, gołębie i turkawki. Podczas wystawiania nad rytualnym ogniem kości ptaków nadal były pokryte mięsem. Co ciekawe, odzyskane szkielety wskazują na to, że kurczaki były młode, a pozostałe okazy dojrzałe. Poza ptactwem naukowcy odkryli również pojedyncze pozostałości świń i małży.
Procesja ku czci Izydy w Pompejach / fot. duncan1890/Getty Images
Ptasie odkrycie w ruinach Pompejów
– Rytuał został prawdopodobnie odprawiony przez trzech kapłanów Izydy w ciągu jednego dnia – tłumaczyła pierwsza autorka badania, Chiara Corbino, w mailu do redakcji Live Science. Jak dodała, świątynia została najpewniej pomniejszona po trzęsieniu ziemi, które uszkodziło ją w 62 r. n. e. To oznacza, że rytualna uczta odbyła się między jednym kataklizmem a drugim w 79 r.
Kult Izydy rozprzestrzenił się z Egiptu do Grecji w I wieku p.n.e. Bogini często przedstawiano z ptasimi skrzydłami, co można łączyć z tym, że była uważana za opiekunkę rodzin i domowego ogniska. Nowe odkrycie potwierdza teorię, że ptaki odgrywały kluczową rolę w kulcie Izydy.
Tego typu rytuały były tajne i nie spisywano ich. Odkrycia archeologiczne to jedyny sposób, aby zbliżyć się do poznania prawdy. Do tej pory w przypadku kultu Izydy szczątki ofiarne znajdowano jedynie w Grecji, Hiszpanii i Niemczech.
Jak i kiedy zwiedzać Pompeje?
Pompeje najlepiej zwiedzać poza sezonem – od listopada do marca. W pozostałych miesiącach można trafić na tłumy turystów. Obiekt jest otwarty codziennie (poza 25 grudnia, 1 maja i 1 stycznia) od 09:00. Czas zamknięcia różni się w zależności od sezonu. W pierwszą niedzielę każdego miesiąca bilety dla zwiedzających są bezpłatne. Na zwiedzenie wszystkich głównych atrakcji turyści powinni zaplanować przynajmniej 4–6 godzin.
Duża część osób zwiedzających ruiny Pompejów przyjeżdża z Neapolu pociągiem. Podróż zajmuje od około 35 do 50 minut. Ceny biletów zaczynają się od 3 euro. Niektórzy przewoźnicy oferują wcześniejsze rezerwacje miejsc – warto to rozważyć, szczególnie jeśli podróżujemy w kilka osób.
