Nowy obraz rodzicielstwa z czasów, kiedy żyły dinozaury

Ciekawostki o dinozaurach i ich jajach wzbudzają zainteresowanie. Tymczasem na obszarze obecnej Patagonii w Argentynie, zespół badaczy wyruszył w 2012 i 2013 roku na wyprawy finansowane przez National Geographic Society w poszukiwaniu skamieniałości roślinożernego dinozaura nazwanego Mussaurus, który żył ponad 200 milionów lat temu.

Ekspedycja znalazła okazy Mussaurusa na tak wczesnym etapie ich rozwoju, że musiały to być embriony, ale zespół był zdziwiony, gdy nie udało się znaleźć twardych, zwapnionych skorupek jaj wraz ze szczątkami. "Nigdy nie udało nam się tego wyjaśnić" - mówi National Geographic Explorer Diego Pol, paleontolog z argentyńskiego Muzeum Paleontologii Egidio Feruglio. "Zadawaliśmy niewłaściwe pytanie. Szukaliśmy niewłaściwej rzeczy".

Z boku gigantyczne skamieniałe jajo osobnika gatunku Antarcticoolithus bradyi wygląda jak zdeformowana piłka do gry w futbol amerykański. Oficjalnie nazwa gatunku, wywodząca się ze starożytnej greki, odnosi się do rzadkości skamieniałości tego gatunku, oraz jest hołdem dla rozgrywającego NFL – Toma Brady'ego. / Legendre et al. (2020) / National Geographic

Pewnego dnia Pol rozmawiał z Norellem, swoim dawnym doradcą z czasów doktoranckich, i oboje zdali sobie sprawę, że wspólną cechą embrionów dinozaurów z Mongolii i Argentyny był brak zwapniałych skorupek jaj. Pol szybko wysłał próbki do Wiemanna i Fabbria z Yale, którzy przyjrzeli się szczątkom Mussaurusa.

Świecąc laserem po próbkach i analizując światło, które rozpraszało się z powrotem, Wiemann wydedukował chemiczne podpisy jaj starożytnych Protoceratopsa i Mussaurusa, ale także skład jaj współczesnych ptaków, aligatorów, żółwi i innych gadów. Wyniki chemiczne jaj dinozaurów najbardziej przypominały te z innych miękkich skorupek jaj.

Miękkie jaja nie zatrzymują wody, tak samo dobrze jak jaja twarde, co oznacza, że Protoceratops i Mussaurus prawdopodobnie zakopywały swoje jaja jak współczesne żółwie czy aligatory, być może przez pewien czas pilnując ich albo ruszając dalej. Linia dinozaurów z twardą skorupką jaj miała kilka różnych strategii gniazdowania, włączając w to zakopywanie jaj. Ale jedna grupa dinozaurów z jajami o twardych skorupkach, teropody, które później spłodziły ptaki, miały gniazda na wolnym powietrzu, gdzie się wylęgały. Rozważając więc to, jak żyły dinozaury, można stwierdzić, iż była to znacznie bardziej zaangażowana forma wychowania.

Aby prześledzić ewolucję jaj dinozaurów, Fabbri przeanalizował drzewo genealogicznego sięgające około 250 milionów lat wstecz i ustalił, że wspólny przodek wszystkich dinozaurów prawdopodobnie składał jaja miękkie. Praca ta sugeruje, że zwapniałe skorupki jaj nie wyewoluowały wśród dinozaurów jednokrotnie, jak wcześniej sądzono, ale co najmniej trzy razy. Jak twierdzą badacze, nagle gdy chodzi o dinozaury, rodzaje jaj o dużej różnorodności twardych skorupek ma wyjaśnienie.

"Wszystko zaczyna się ze sobą naprawdę ładnie łączyć" - mówi Wiemann.