Carita Harju zawodowo zajmuje się saunami już od ponad 10 lat. Jest autorką popularnych książek na temat fińskiego stylu życia, nierozerwalnie związanego z saunowaniem: „Sauna – the way of Finnish life” i „Soul of the sauna”. Jest też licencjonowanym kontrolerem jakości saun. W rozmowie z National-Geographic.pl Carita Harju opowiada o fińskim podejściu do saunowania.

Czym dla przeciętnego Fina jest sauna?

Cóż, staram się zgłębiać ten temat całe życie, a od 13 lat zajmuję się saunami zawodowo. Do sauny regularnie przynajmniej raz w tygodniu chodzi w zasadzie każdy Fin i każda Finka. Oczywiście wielu z nas, w tym ja, korzystamy z sauny każdego dnia. To po prostu część naszej codzienności. To bardzo ważna część naszej kultury. 

Pierwsze sauny powstały już 10 tys. lat temu. Choć nie do końca wiadomo, komu można przypisać ten pomysł, to w naszym kraju saunowanie stało się elementem, który nas wyróżnia. W Finlandii można nawet odwiedzić muzeum Sauna Village, w którym te tradycje zostały bardzo dobrze udokumentowane i zaprezentowane. Co ciekawe, początkowo sauny służyły przede wszystkim za miejsce do mycia. Pełniły rolę dzisiejszych łazienek. To tam właśnie dbano o higienę ciała. 

Dziś dla nas, Finów, sauna to element naszego stylu życia. Jak mało kto wiemy, jak korzystać z sauny. To miejsce w którym możemy odpocząć i się zrelaksować. Korzystając z sauny publicznej zaspokajamy też nasze potrzeby kontaktów społecznych. 

XIX-wieczna sauna fińska. fot. Oxford Science Archive/Print Collector/Getty Images

Do sauny chodzi się w towarzystwie czy w pojedynkę?

Jeszcze w czasach, kiedy nasi rodzice byli dziećmi, niewiele osób miało własną saunę w domu. Zaczęło się to zmieniać dopiero w latach 90. XX wieku. Dawniej w każdej dzielnicy znajdowała się przynajmniej jedna łaźnia publiczna, gdzie można było spotkać sąsiadów i znajomych. 

Dziś ludzie wciąż chodzą do saun miejskich i często robią to w towarzystwie. Ja sama raczej nie wybrałabym się do sauny poza moim domem w pojedynkę. Mam co prawda swoją własną saunę domową, ale od czasu do czasu zdarza mi się korzystać z tych dużych miejskich saun. W każdym dużym mieście są takie przybytki. Cieszą się wciąż ogromną popularnością. 

Jak korzystać z sauny dla początkujących

Oto kilka rzeczy, o których warto pamiętać przed pierwszą wizytą w saunie:

  • Zabierz ręcznik, aby nakryć ciało. W Finlandii, w przeciwieństwie choćby do Niemiec, nie chodzimy do sauny nago. 
  • Nie licz czasu w saunie. Postaraj się za to zrelaksować i dać odpocząć umysłowi. W Finlandii nie zabieramy do sauny ani telefonów, ani tym bardziej zegarków. Wszystko czego potrzebujesz, to wsłuchać się w swoje ciało. Ono samo ci powie, kiedy powinieneś wyjść. Raz to będzie kilka minut, innym razem znacznie dłużej. 
  • Staram się nie dawać konkretnych rad, jak długo być w saunie. W moim przypadku sesja w saunie publicznej trwa przynajmniej 1 godzinę, czasami nawet dwie. W przerwach staram się pić wodę, może trochę popływać lub uprawiać jogę. Przede wszystkim jednak odpoczywam. Takie serie w saunie trwają po 10 do 15 minut, choć – jak wspominałam – nie trzeba się tego sztywno trzymać. Cel jest jeden: zapomnieć o reszcie świata. 
  • Po wyjściu z sauny postaraj się jak najdłużej utrzymać stan rozluźnienia. Pij wodę, odpocznij, spędź miły czas z bliskimi. 

W Finlandii nie przeplatamy pobytów w saunie zimnymi prysznicami. Od tego mamy naturę. W naszym kraju właściwie zawsze jest na tyle chłodno, że lepiej po wyjściu z sauny jest się zanurzyć w zimnej wodzie w jeziorze lub wyjść na chwilę na zewnątrz. 

Sesja w saunie przeplatana z morsowaniem w jeziorze Vuorilampi w środkowej Finlandii. fot. Pictures Ltd./Corbis via Getty Images

Jakie są największe zalety sauny?

Sauna pomaga zwalczać stres i odpocząć. Działa pozytywnie na problemy z koncentracją i ze snem. Można powiedzieć, że to daleka kuzynka filozofii uważności (mindfulness), czyli umiejętności świadomego kierowania swojej uwagi na to, co tu i teraz. Lepsze przeżywanie świata. Dla mnie kluczowy jest czas bez telefonu i bez komputera. Kiedy jestem w saunie, nie jestem narażona na wiele bodźców, które w ciągu dnia rozpraszają moją uwagę.

Regularne korzystanie z sauny ma też bardzo korzystne działanie na ciało człowieka. Tętno w saunie może wzrosnąć nawet to 120 uderzeń na minutę. To mniej więcej tyle, ile uzyskuje się podczas spokojnego biegu. Sauna zapobiega chorobom układu krwionośnego i chorobie Alzheimera. 

Czytaj więcej fascynujących artykułów: