Zespół prof. Paula Feinsteina z Hunter College (City University of New York) stworzył transgeniczne myszy obdarzone wyjątkowo czułym węchem, pozwalającym wykrywać specyficzne zapachy. Mysz może być "dostrojona" do odpowiedniego poziomu wrażliwości na dowolny zapach dzięki wykorzystaniu mysich lub ludzkich receptorów. Można ją wykorzystać np. od wykrywania min lub diagnozowania chorób na podstawie zapachu.
Technologia pozwalająca na manipulowanie genomem myszy może również ułatwić badania nad ludzkimi receptorami węchowymi. Choć węch to najbardziej pierwotny ze zmysłów - wciąż nie wiemy, w jaki sposób bodźce węchowe kodowane są w mózgu.
Zarówno u myszy, jak i u ludzi każdemu receptorowi węchowemu odpowiada jeden neuron. Ponieważ rodzajów receptorów wykrywających określony zapach jest około tysiąca, każdy z nich reprezentowany jest przez mniej więcej 0,1 proc. neuronów węchowych.
Próbując zrozumieć, w jaki sposób neurony wspierają określony receptor, prof. Feinstein przeprowadził na genomie myszy manipulację. Do jądra zapłodnionej komórki jajowej wprowadził DNA kodujące receptor zapachu, a także dodatkową nić DNA wpływającą na prawdopodobieństwo wyboru genu (udało się ją dobrać po kilku próbach). Dzięki temu powstały myszy o zwiększonej liczbie receptorów określonego rodzaju. Naukowcy wybrali receptor dla acetofenonu, mającego zapach podobny do jaśminu. Jak wykazały eksperymenty, transgeniczne myszy wyczuwały jego stężenia o dwa rzędy wielkości niższe, niż stężenia wyczuwane przez zwykłe myszy!
W podobny sposób można wyposażyć mysz w ludzkie receptory węchowe, a następnie badać ich właściwości (nie udawało się hodować komórek węchowych w laboratorium) - spekulują eksperci.
Aby skomercjalizować swoje osiągniecia, naukowcy założyli firmę MouSensor, LLC. Dzięki funduszom Departamentu Obrony USA mają stworzyć szczury, które rozpoznając zapach trotylu będą mogły wykrywać miny. Być może uda się także stworzyć "nos na chipie", który posłuży do diagnozowania chorób na podstawie charakterystycznego zapachu.
Źródło: PAP
Zobacz kolejny odcinek naszego serialu "Warto spróbować" - tym razem nasza reporterka podejmuje wyzwania kajakarstwa górskiego!
