Po co spadochron? Niektóre tropikalne pająki mogą latać bez niego, wirtuozersko nurkując do pni pobliskich drzew. Robią to, sterując swoim lotem dzięki ruchom wyciągniętych przednich łap – wynika z badań opublikowanych w "Journal of Royal Society Interface". To bardzo nieoczekiwany talent wśród pająków, które zwykle nie są kojarzone z lataniem – przekonują naukowcy.

– Naprawdę nie spodziewaliśmy się, że znajdziemy wśród nich szybowników – mówi Stephen Yanoviak, kierownik badań, ekolog z Uniwersytetu w Louisville w stanie Kentucky. – Nie ma skrzydlatych pająków. Pająki nie latają.

Naukowiec przekonuje, że zachowanie to mogło pojawić się w toku ewolucji, gdyś pnie drzew są dla pająka o wiele lepszym miejscem do życia niż poziom ziemi, gdzie roi się od nieprzyjaznych stworzeń szukających posiłku.

Swobodne spadanie

Yanoviak i jego koledzy spędzili kilka lat polując na owady, które potrafią z gracją spadać na ziemię. Używali prostego testu – brali zwierzę i zrzucali je z dużej wysokości.

Ich badania wykazały, że wiele gatunków mrówek potrafi szybować w kontrolowany sposób, spowalniając swój upadek, podobnie jak młode modliszki i koniki polne. Pająki jednak zwykle oblewały ten test.

Do czasu, kiedy próbie poddano duże pajęczaki z rodziny Selenopidae, z których niektóre zamieszkują amerykańskie tropiki. Choć są często tak duże jak wieczko słoika, mają zwykle grubość monety. Bardzo szybko się poruszają, co czyni je bardzo trudnymi w obserwacji.

Aby je złapać na potrzeby swoich eksperymentów, Yanoviak i członkowie jego zespołu wspinali się na drzewa dżungli Panamy z torbami na pająki. Łapali wszystkie okazy, jakie im się nawinęły.

Inne zdobyli w peruwiańskich lasach tropikalnych, gdzie poruszanie się po koronach drzew jest stosunkowo łatwe.

Kocie manewry

Następnie posypali swoje obiekty badawcze proszkiem fluorescencyjnym, aby łatwo je potem zidentyfikować. Wreszcie zrzucali je z wysokości od 20 do 25 metrów nad ziemią.

Pająki z rodziny Selenopidae okazały się bardziej zwinnymi od kotów. W kilka milisekund obracały się głową w dół, po czym swobodnie spadały na ziemię. Najlepsze ze skoczków wykonywały gwałtowne skręty po raptem czterech metrach spadania.

– Jeśli chce skręcić w lewo, pająk zmienia kąt zagięcia prawej przedniej nogi. A jeśli zamierza skręcić w prawo, robi to samo z lewą nogą – mówi Yanoviak. I choć nie do końca wiadomo, czy to ruchy nóg są odpowiedzialne za tę zwinność w powietrzu, pewnym jest, że szybowanie umożliwia pająką ich płaski kształt.

Pajęcze szybownictwo

Swobodne spadanie pająków zaimponowało również innym naukowcom, którzy nie brali udziału w badaniach Yanoviaka.

– Wyniki są naprawdę zaskakujące – mówi Marie Herberstein, ekolog behawioralny na Macquarie University w Australii i redaktor książki "Zachowanie pająków". – Pająki zazwyczaj polegają na pajęczynach, to ich zabezpieczenie przez niespodziewanym upadkiem – dodaje.

Traci Watson / National Geographic News