Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny powędrowała do Jamesa P. Allisona z USA i Tasuku Honjo z Japonii za odkrycie nowej metody walki z rakiem, która polega na regulowaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu.

To ogromne osiągnięcie, ponieważ pozwalam nam korzystać w nowy sposób z niezwykle skutecznego narzędzia, jakim jest nasz układ odpornościowy. Znaczenie tego odkrycia wyjaśnia ekspert - Jan Stradowski, lekarz, szef działu Nauka w magazynie "Focus".

 

Tegoroczni nobliści sprowadzili medyczny „cud” do twardej nauki. Od dawna wiadomo, że u części pacjentów dochodzi do tzw. spontanicznej regresji zmian nowotworowych. Raz na 100 tys. przypadków bez śladu znikają nowotwory – nawet te bardzo złośliwe i zaawansowane, które nie reagują na leczenie onkologiczne. Zdarza się to chociażby w przypadku czerniaka złośliwego, który co roku zabija ponad 1500 Polaków.

Komórki układu odpornościowego chorego – konkretnie limfocyty T – muszą „nauczyć się” rozpoznawania komórek nowotworowych. Jednak te komórki są bardzo podobne do tych, które tworzą nasze ciało. Dlatego czasami może dojść do wyhamowania działania limfocytów T. Przyczyną może być uaktywnienie tzw. receptora CTLA4 (ten proces badał James P. Allison) albo PD-1 (badanego przez Tasuku Honjo). Wówczas nasz układ odpornościowy nie jest w stanie zaatakować i zniszczyć nowotworu. U niektórych pacjentów dochodzi do samorzutnej aktywacji limfocytów T, np. w przebiegu infekcji bakteryjnej. Wówczas układ odpornościowy zaczyna działać prawidłowo i dochodzi do spontanicznej regresji.

Dzięki pracy tegorocznych noblistów lekarze mają dziś do dyspozycji precyzyjniejszą metodę – immunoterapię. Mogą podać chorym przeciwciała blokujące receptor CTLA4 – tak działają leki ipilimumab (stosowany u pacjentów z zaawansowanym czerniakiem) i tremelimumab (testowany w leczeniu czerniaka, śródbłoniaka i nie drobnokomórkowego raka płuc). W identyczny sposób można zablokować receptor PD1. W ten sposób działają leki niwolumab i  pembrolizumab (zwalczające czerniaka i niedrobnokomórkowego raka płuc). Immunoterapia jest dziś intensywnie badana przez wiele firm farmaceutycznych, więc tego typu preparatów na pewno będzie przybywać.

- Jan Stradowski, szef działu Nauka w magazynie "Focus"

 

Laureaci otrzymają 9 mln koron szwedzkich, czyli ok. 870 tys. euro. Nagrodę odbiorą z rąk króla Szwecji w grudniu br.

W zeszłym roku Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii otrzymali Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young - naukowcy, dzięki którym wyjaśniono mechanizm molekularny kontroli rytmu dobowego.

 

Tydzień Nobli 2018

Przed nami tydzień noblowski 2018. Nagrody przyznawane są corocznie od 1901 r. w sześciu dziedzinach: medycyna lub fizjologia, fizyka, chemia, literatura, Pokojowa Nagroda Nobla, a od 1968 roku Nobel w dziedzinie ekonomii.

W tym roku  laureatów w dziedzinie fizyki poznamy we wtorek 2.10., w środę 3.10. - w dziedzinie chemii, 5.10. ogłoszony zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla, a w poniedziałek 8.10. poznamy zwycięzcę w dziedzinie ekonomii. W tym roku nie zostanie przyznana nagroda w dziedzinie literatury.